Η κίρρωση, η λοίμωξη από ηπατίτιδα και άλλες αιτίες μπορούν να προκαλέσουν ίνωση του ήπατος – μια δυνητικά θανατηφόρα δυσκαμψία του ιστού που, όταν ξεκινήσει, είναι μη αναστρέψιμη.
Για πολλούς ασθενείς, η μεταμόσχευση ήπατος είναι η μόνη ελπίδα.
Ερευνητές στο Ιατρικό Κέντρο Cedars-Sinai στο Λος Άντζελες, προσφέρουν ελπίδα στους ασθενείς, καθώς υποστηρίζουν ότι κατάφεραν να αντιστρέψουν με επιτυχία την πάθηση σε ποντίκια.
Οι ερευνητές λένε ότι ανακάλυψαν μια γενετική οδό που, αν μπλοκαριστεί, μπορεί να σταματήσει την ίνωση.
Τα τρία γονίδια που εμπλέκονται σε αυτή τη διαδικασία ονομάζονται FOXM1, MAT2A και MAT2B.
«Αυτό που καταφέραμε ήταν να αποκαλύψουμε τον άξονα των FOXM1, MAT2A και MAT2B ως πιθανό στόχο για την ανάπτυξη φαρμάκων για τη θεραπεία της ηπατικής ίνωσης», δήλωσε η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Δρ. Shelly Lu, διευθύντρια του τομέα γαστρεντερολογίας και ηπατολογίας του Cedars-Sinai.
«Τα ευρήματά μας υποδηλώνουν ότι ο αποκλεισμός οποιασδήποτε από αυτές τις γονιδιακά παραγόμενες πρωτεΐνες θα μπορούσε να είναι χρήσιμος στη θεραπεία αυτής της πάθησης».
Η έρευνα βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο, και τα αποτελέσματα στα ζώα δεν επιβεβαιώνονται πάντα στους ανθρώπους.
Ο Δρ. Peter Chen, πρόεδρος του Τμήματος Ιατρικής του Cedars-Sinai, δήλωσε ότι οι γνώσεις από τη μελέτη είναι πολλά υποσχόμενες.
«Η μελέτη ενισχύει σημαντικά την κατανόηση μιας ύπουλης πάθησης που αφήνει σε ασθενείς και γιατρούς ελάχιστες θεραπευτικές επιλογές», σημείωσε.
Οι ερευνητές έβαλαν στο στόχαστρο τα τρία γονίδια. Το ένα, το FOXM1, είναι παρόν στα ηπατικά κύτταρα που ονομάζονται ηπατοκύτταρα και μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του ήπατος, φλεγμονή και ίνωση εάν γίνει υπερδραστήριο.
Τα άλλα δύο γονίδια, MAT2A και MAT2B, είναι ενεργά εντός ενός δεύτερου είδους ηπατικών κυττάρων που ονομάζονται αστεροειδή κύτταρα, τα οποία επίσης παίζουν ρόλο στην ίνωση.
Και τα τρία γονίδια «κωδικοποιούν» διαφορετικές πρωτεΐνες που είναι απαραίτητες για την ινωτική διαδικασία, εξήγησαν οι επιστήμονες.
«Ανακαλύψαμε ότι αυτές οι πρωτεΐνες “συνομιλούν” μεταξύ τους μέσα στα ηπατικά κύτταρα. Επηρεάζουν ακόμη και τα κοντινά κύτταρα μέσω εξωκυττάριων κυστιδίων – λιπώδη μόρια γεμάτα με γενετικά θραύσματα, πρωτεΐνες και άλλα βιολογικά υλικά που δρουν ως αγγελιοφόροι μεταξύ των κυττάρων. Δουλεύοντας μαζί, με αυτόν τον τρόπο αυτές οι πρωτεΐνες διεγείρουν η μία την άλλη, οδηγώντας τη φλεγμονή και την ίνωση του ήπατος», δήλωσε η Lu.
Τι θα συνέβαινε αν διακοπτόταν η παραγωγή έστω και μιας από τις πρωτεΐνες που παράγονται από το γενετικό τρίο;
Για να το διαπιστώσουν, η Lu και οι συνεργάτες της προκάλεσαν πρώτα φλεγμονή και ίνωση του ήπατος σε ποντίκια εργαστηρίου.
Στη συνέχεια, χορήγησαν στα ποντίκια μια ουσία γνωστή ως FDI-6 που μπλοκάρει την πρωτεΐνη που παράγεται από το γονίδιο FOXM1.
Το αποτέλεσμα ήταν εντυπωσιακό: Η θεραπεία αυτή όχι μόνο σταμάτησε την περαιτέρω ίνωση, αλλά φάνηκε να αντιστρέφει και κάποιες από τις δύσκαμπτες ινωτικές ουλές του ηπατικού ιστού των ποντικιών που είχαν ήδη λάβει χώρα.
Πρόκειται για μια ελπιδοφόρα ανακάλυψη, καθώς όπως αναφέρουν οι ερευνητές, ποντίκια και άνθρωποι έχουν και τα τρία γονίδια που βρίσκονται στο επίκεντρο αυτής της έρευνας. Παρόλα αυτά, η Lu και οι συνεργάτες της τόνισαν ότι μόνο η περαιτέρω έρευνα μπορεί να καθορίσει αν θεραπείες όπως το FDI-6 θα μπορούσαν να βοηθήσουν τους ανθρώπους.
Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Nature Communications.