ΕΛΛΑΔΑ / Σάββατο 18 Οκτωβρίου 2025, 09:00 / Συν 1
Γιατί οι ΟΤΑ δεν θέλουν να χάσουν τις Υπηρεσίες Δόμησης που με κυβερνητική απόφαση μεταφέρονται στο Κτηματολόγιο και απειλούν με προσφυγές.
Οι πολεοδομίες ξαναμπαίνουν στη δίνη του κυκλώνα. Ενα από τα πιο κρίσιμα εργαλεία για την καθημερινότητα πολιτών και μηχανικών, οι Υπηρεσίες Δόμησης (ΥΔΟΜ), μετατρέπονται σε μήλον της Εριδος ξανά ανάμεσα στην κυβέρνηση και την Τοπική Αυτοδιοίκηση μετά τη θυελλώδη αντιπαράθεση για τον ΝΟΚ.
Τοσχέδιο μεταφοράς τους στο Κτηματολόγιο, που ανακοινώθηκε από τον πρωθυπουργό στη Διεθνή Εκθεση Θεσσαλονίκης με ορίζοντα υλοποίησης το 2026, παρουσιάστηκε ως μια μεγάλη θεσμική τομή για τη χώρα. Ομως οι δήμοι και οι μηχανικοί προειδοποιούν ότι πίσω από την εξαγγελία κρύβεται μια ριζική αλλαγή που απειλεί να ανατρέψει τη λειτουργία της πολεοδομίας με αμφίβολο αποτέλεσμα.
Την περασμένη εβδομάδα, στην πρώτη συνάντηση της Κεντρικής Ενωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) με την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, τον υπουργό Σταύρο Παπασταύρου, τον υφυπουργό Νίκο Ταγαρά και τον γενικό γραμματέα Θύμιο Μπακογιάννη, καταγράφηκαν με σαφήνεια οι αποστάσεις.
Οι δήμοι εμφανίζονται αποφασισμένοι για έναν νέο γύρο σκληρής σύγκρουσης, ανάλογο με εκείνον που είχε ξεσπάσει με τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό, με την ΚΕΔΕ να προαναγγέλλει τη βούλησή της να προσβάλλει κάθε απόφαση ενώπιον της Δικαιοσύνης εφόσον η Πολιτεία επιμείνει.
Η κυβερνητική πρόταση
Η κυβέρνηση προβάλλει το σχέδιο ως μία σημαντική και αναγκαία μεταρρύθμιση. Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας υπόσχεται ενιαία εφαρμογή της πολεοδομικής νομοθεσίας, ταχύτερη εξυπηρέτηση και τη δημιουργία ενός «one stop shop» όπου ο πολίτης θα εξυπηρετείται σε όλα τα στάδια με μία αίτηση: οικοδομική άδεια, τοπογραφικά, κτηματολογικά δεδομένα, εγκρίσεις.
Στόχος είναι να θεραπευτεί η γάγγραινα της γραφειοκρατίας, να τρέξουν πιο γρήγορα οι επενδύσεις και να εξαλειφθούν οι διαφορετικές ταχύτητες μεταξύ μεγάλων και μικρών δήμων.
Η κωδικοποίηση της πολεοδομικής νομοθεσίας που έχει ξεκινήσει το ΥΠΕΝ με στόχο την κατάργηση παλιών αποσπασματικών και αντιφατικών νόμων θεωρείται επίσης κρίσιμη για να σταματήσουν οι καθυστερήσεις και να διασφαλιστεί η διαφάνεια στις πολεοδομίες.
Η απάντηση της ΚΕΔΕ
Η ΚΕΔΕ, όμως, μιλά για ένα σχέδιο πρόχειρο και ανεδαφικό. «Δεν λύνει τα προβλήματα, τα μεταφέρει αλλού», είναι η χαρακτηριστική φράση δημάρχων που συμμετείχαν στη συνάντηση. Υπενθυμίζουν ότι σχεδόν ο μισός αριθμός δήμων (44%) που επικαλείται το υπουργείο δεν διαθέτει ΥΔΟΜ όχι επειδή δεν το θέλησε, αλλά επειδή δεν έγιναν ποτέ προσλήψεις μηχανικών με ανταγωνιστικά μισθολογικά κίνητρα. Κάτι που υποστηρίζουν ότι προσπαθεί να αλλάξει η Πολιτεία τώρα δίνοντας υποσχέσεις για χορήγηση επιμίσθιου της τάξης των 500 ευρώ στους μηχανικούς με τις αμοιβές των 800 και 900 ευρώ για να μετακινηθούν στο Κτηματολόγιο.
Τη στιγμή μάλιστα που η κοσμογονία των έργων προσφέρει χρυσά συμβόλαια στον ιδιωτικό τομέα και τουλάχιστον τριπλάσιες αμοιβές. Οι δήμοι αντιτείνουν επίσης ότι οι μεγαλύτερες καθυστερήσεις δεν προέρχονται από τις ΥΔΟΜ, αλλά από άλλες κρίσιμες υπηρεσίες: το Κτηματολόγιο (και παλιότερα τα Υποθηκοφυλακεία) και τις Αρχαιολογικές Υπηρεσίες. Ολες οι υπόλοιπες διαδικασίες, σε ποσοστό 90%, αναφέρουν ότι γίνονται γρήγορα γιατί είναι ηλεκτρονικές μέσω του συστήματος e-άδειες.
Μία από τις προτάσεις που κατέθεσε η ΚΕΔΕ στο υπουργείο είναι το κυβερνητικό σχέδιο να μην εφαρμοστεί οριζόντια σε όλους τους δήμους, αλλά τουλάχιστον να εξαιρεθούν εκείνοι που διαθέτουν ήδη οργανωμένες και αποδοτικές ΥΔΟΜ.
Ο αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ και δήμαρχος Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης Γρηγόρης Κωνσταντέλλος αναφέρεται και στο φυσικό αρχείο των αδειών και φέρνει ως παράδειγμα το έργο ψηφιοποίησης που υλοποίησε ο δήμος του. Κάθε οικοδομική άδεια περιλαμβάνει κατά μέσο όρο 400 σελίδες με όλα τα συνοδευτικά έγγραφα -αρχαιολογικά, στατικά, μηχανολογικά-, με το υλικό που συνολικά έχει περάσει σε ηλεκτρονική μορφή να είναι περισσότερες από 35 εκατομμύρια σελίδες.
Το φυσικό αρχείο έχει μεταφερθεί σε ειδικές εγκαταστάσεις logistics στο Μαρκόπουλο, με σύγχρονα μέτρα πυρασφάλειας, ελέγχου υγρασίας και σκόνης. Κάθε φάκελος φυλάσσεται σε ειδικό κουτί με σημάνσεις, ενώ έχει εγκατασταθεί προηγμένη μηχανή αναζήτησης (search engine) για γρήγορη ανεύρεση εγγράφων και GIS (Γεωγραφικό Σύστημα Αναφοράς) με όρους δόμησης, ρυμοτομικές και θεσμικές γραμμές. «Αν τώρα κλείσουν όλα αυτά τα συστήματα για να τα ξαναστήσει το Κτηματολόγιο από την αρχή, θα μιλάμε για διαδικασία δώρον άδωρον», σχολιάζει ο δήμαρχος των νοτίων προαστίων.
Το θεσμικό διακύβευμα
Η αντιπαράθεση δεν είναι μόνο τεχνική αλλά και θεσμική. Το Συμβούλιο της Επικρατείας, με αφορμή την υπόθεση του ΝΟΚ, έχει αποφανθεί σύμφωνα με τους δημάρχους ότι ο πολεοδομικός σχεδιασμός σε ό,τι αφορά παραμέτρους όπως το ύψος, ο όγκος και οτιδήποτε σχετίζεται με το πώς χτίζεται μια πόλη αποτελεί ευθύνη της τοπικής κοινωνίας. «Πλέον οι αποφάσεις των ΥΔΟΜ έχουν δεσμευτικό χαρακτήρα και δεν είναι απλώς γνωμοδοτικές.
Η μεταφορά τους σε κεντρικό φορέα θεωρείται ότι έρχεται σε αντίθεση με τη νομολογία και ανοίγει τον δρόμο σε νέο κύκλο δικαστικών αντιπαραθέσεων». Η ΚΕΔΕ προειδοποιεί ότι μια τέτοια κίνηση θα αποδυναμώσει τον θεσμό του δήμου, ακυρώνοντας τον ρόλο του ως εγγύτερου φορέα στον πολίτη.
Η φωνή των μηχανικών
Στον διάλογο παρεμβαίνει καθοριστικά η Πανελλήνια Ομοσπονδία Μηχανικών Δημοσίου (ΕΜΔΥΔΑΣ). Ο πρόεδρός της Δημήτρης Πετρόπουλος σημειώνει ότι μια αλλαγή πορείας στις πολεοδομίες «δεν μπορεί να γίνει με μια εξαγγελία, αλλά απαιτεί σοβαρό σχεδιασμό».
Υπενθυμίζει ότι η χώρα έχει δοκιμάσει πολλές φορές παρόμοιες μετακινήσεις χωρίς επιτυχία: οι πολεοδομίες υπάγονταν στο ΥΠΕΧΩΔΕ, μεταφέρθηκαν στις κρατικές νομαρχίες, έπειτα στις αιρετές νομαρχίες και τελικά στους δήμους. Καμία από αυτές τις αλλαγές δεν έλυσε τις παθογένειες, γι’ αυτό και οι μηχανικοί παραμένουν επιφυλακτικοί.
Ο κ. Πετρόπουλος επισημαίνει ότι το Κτηματολόγιο έχει διαφορετικό αντικείμενο και δεν μπορεί να αναλάβει το πλήρες φάσμα αρμοδιοτήτων: την έκδοση αδειών, τον έλεγχο αυθαιρέτων, τον τοπικό πολεοδομικό σχεδιασμό.
Τονίζει δε ότι οι δήμοι πρέπει να έχουν λόγο στους όρους δόμησης στην περιοχή τους, ωστόσο δεν είναι απαραίτητο να εκδίδουν άδειες ή να ελέγχουν ένα αυθαίρετο γιατί αυτό τους φέρνει σε σύγκρουση με τους ψηφοφόρους τους! «Οταν η νομοθεσία είναι προβληματική και οι υπηρεσίες υποστελεχωμένες, η μεταφορά αρμοδιοτήτων δεν θα λύσει τίποτα», υπογραμμίζει, προειδοποιώντας ότι χωρίς επαρκές προσωπικό, δίκαιες αμοιβές και σαφές θεσμικό πλαίσιο το σχέδιο θα αποτύχει.
Σκεπτικισμός
Με σκεπτικισμό αντιμετωπίζει το σχέδιο και ο ευρύτερος επιστημονικός κόσμος. Οι συμβολαιογράφοι, που γνωρίζουν καλά τα αδιέξοδα της πολεοδομικής νομοθεσίας στην πράξη, μιλούν για μια απόφαση που «δύσκολα μπορεί να περπατήσει».
Τονίζουν ότι η υποστελέχωση του φορέα κτηματογράφησης της χώρας έχει ήδη δημιουργήσει απίστευτα προσκόμματα στην καθημερινή λειτουργία του.
Συσσωρευμένες εκκρεμότητες, καθυστερήσεις στην καταχώριση πράξεων και έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού καθιστούν αβέβαιο το αν ο φορέας μπορεί να αναλάβει και τον τεράστιο όγκο των πολεοδομικών αρμοδιοτήτων.
Πηγή: newmoney.gr
