Προς μία στρατηγική συμμαχία Ελλάδας με Ισραήλ

Γράφει η Άννα Κωνσταντινίδου
Ιστορικός - Διεθνολόγος

Επιστημονική Συνεργάτιδα Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας

Όπως είναι γνωστό, το 2021 Ελλάδα και Ισραήλ εν μέσω κλιμακούμενων περιφερειακών εξελίξεων υπόγραψαν μία από τις μεγαλύτερες συμφωνίες προμήθειας αμυντικού υλικού, όπως είχε τότε ανακοινώσει το Υπουργείο Άμυνας του Ισραήλ. Στη βάση της εν λόγω συμφωνίας, μία από τις μεγαλύτερες ισραηλινές, αμυντικές εταιρείες, η Elbit System Ltd ανέλαβε να λειτουργήσει το εκπαιδευτικό κέντρο της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας στην Καλαμάτα ενώ συγχρόνως ανέλαβε την υποχρέωση βάσει της συμφωνίας αφενός να προμηθεύσει τον στόλο του κέντρου με νέα εκπαιδευτικά αεροσκάφη αφετέρου τη συντήρηση αυτών για μια 20ετία.

Αυτή η συμφωνία ήταν μία πρώτη σημαίνουσας διάστασης συνθήκη ανάμεσα σε Ελλάδα και Ισραήλ μετά από πολλά χρόνια, βάζοντας ουσιαστικά “το νερό στο αυλάκι” αφενός για το ρόλο που άρχισε να έχει το ελληνικό Κράτος για τα ισραηλινά συμφέροντα αφετέρου για την αναβάθμιση των σχέσεων των δύο χωρών της Νοτιοανατολικής Μεσογείου. Το 2021, η Συμφωνία Ελλάδας -Ισραήλ έβαλε τα θεμέλια για το σήμερα.Και γιατί το γράφω αυτό; Γιατί είναι μία επωφελής εμπορικο-οικονομική συμφωνία με στρατιωτικό έρεισμα, ωστόσο επιβάλλεται, μετά τις εξελίξεις που βιώνουμε εδώ και ένα χρόνο, οι ελληνοϊσραηλινές σχέσεις πρέπει , ως φαίνεται, να λάβουν στρατηγική διάσταση. Μήπως, ήρθε η στιγμή να εμβαθύνουν οι δύο πλευρές την εν λόγω αμυντική συμφωνία σε στρατηγική;

Τόσο όσοι είναι στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων όσο και όσοι ασχολούνται με το project management γνωρίζουν τον όρο “στρατηγική”, η οποία (ακροθιγώς ερμηνευμένη) είναι η διαδικασία αυτή της χρήσης και της σύζευξης των υπαρχόντων μέσων που έχοντας δύο βασικούς άξονες, την τρέχουσα στρατηγική και την στρατηγική σχεδίαση θα αποφέρουν αντικειμενικά αποτελέσματα προς ωφελείας των λόγων που καταρτίζεται ο σχεδιασμός αυτός. Ο στρατηγικός σχεδιασμός στηρίζεται σε τρεις βασικές ερωτήσεις: α. Τι θα κάνουμε, β. Για ποιον το κάνουμε, γ. Πώς μπορούμε να υπερέχουμε/ να νικήσουμε. Εάν οι χειρισμοί μίας συμφωνίας δεν απαντούν σε αυτό το τρίπτυχο, τότε η συμφωνία δεν έχει στρατηγική διάσταση.

Το Ισραήλ τη δεδομένη στιγμή βρίσκεται σε έναν πόλεμο, ωστόσο δεν παύει να είναι το Κράτος που χώρες λόγω της αναμφισβήτης δυναμικής του το θέλουν για εταίρο και εχθροί, όπως είδαμε το Ιράν και τα φερέφωνά του εσχάτως, προσπαθούν τους βρυχηθμούς του γίγαντα να τους αποσοβήσουν. Συγχρόνως, είδαμε πώς Κράτη ακόμα και της ευρωπαϊκής οικογένειας, λόγω του αποικιοκρατικού παρελθόντος τους και της ύπαρξης σε αυτά μουσουλμανικών κοινοτήτων, από φόβο να προσπαθούν να κρατήσουν μία εξισορροπητική στάση ανάμεσα στο θύτη (ισλαμικές οργανώσεις) και στο θύμα (Ισραήλ), φτάνοντας στο σημείο όχι μόνο να “βαπτίζουν το κρέας ψάρι”, αλλά να επιβάλλουν μία σειρά κυρώσεων στο ισραηλινό Κράτος, ακόμα και σε εταιρείες του, ιδιωτικών συμφερόντων, με πιο πρόσφατη την απόφαση του Μακρόν οι ισραηλινές, αμυντικές εταιρείες να μην συμμετέχουν στην Έκθεση Euronaval που αρχίζει σε λίγα 24ωρα στο Παρίσι.*

Παρά το γεγονός, ότι ισραηλινών συμφερόντων εταιρείες βρίσκονται σε όλο τον κόσμο, το Ισραήλ, όπως και κάθε Κράτος που σε κάποια στιγμή της πολιτικής του πορείας διαβαίνει το δικό του Ρουβίκωνα, το μόνο σίγουρο είναι ότι μία στρατηγικής διάστασης συμφωνίας με ένα Κράτος που θεωρεί το ίδιο αξιόπιστο θα ήταν το σκέλος αυτό που δια μέσου διαύλου/”συνηγόρου”(αν και όχι τόση δόκιμη λέξη) θα μπορούσε να έχει πατήματα σε ένα περιβάλλον, που λόγω αστάθμητων παραγόντων κάθε άλλο παρά είναι φιλικό προς αυτό. Ο “μεσάζοντας” του Ισραήλ στην ευρωπαϊκή οικογένεια θα πρέπει να είναι το ελληνικό Κράτος για πάρα πολλούς λόγους.

Άλλωστε, ας μην ξεχνάμε κάτι πολύ σημαντικό, τα Κράτη της ανατολικής περιφέρειας και δη οι αναδυόμενες δυνάμεις επιδιώκουν στρατηγικές συμμαχίες με χώρες κλειδιά της δυτικής περιφέρειας. Ας μην ξεχνάμε, ότι όταν οι ΗΠΑ το 2017 βγήκαν από μία σειρά εμπορικό -οικονομικων συνθηκών που είχαν εταίρο την Κίνα, η Γαλλία ήταν η χώρα αυτή που υπογράφοντας με την τελευταία στρατηγικής σημασίας εμπορικές συμφωνίες (2018) διατηρούσε το κινεζικό κράτος στη Δύση και μάλιστα μέχρι σήμερα αποτελεί τον δίαυλο αυτό που ενώνει την Κίνα με την Ευρωπαϊκή Ένωση (ως Θεσμό).

Το ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί, είναι γιατί η Ελλάδα να εμβαθύνει τη σχέση της με το Ισραήλ τη δεδομένη χρονική στιγμή, όταν οι περισσότεροι εταίροι της στον ενωσιακό θεσμό κρατούν αποστάσεις από το ισραηλινό Κράτος; Πολλοί θα θεωρήσουν, διαβάζοντας τις συγκεκριμένες γραμμές, ότι αυτό πολύ πιθανό να προκαλέσει τη ρήξη μας με κραταιά Κράτη του Αραβικού Κόσμου που μας συνδέουν όχι μόνο ιστορικοί δεσμοί, αλλά έχουμε υπογράψει μαζί τους στρατηγικής σημασίας συμφωνίες, όπως είναι η Αίγυπτος.

Και πάλι υπάρχει απάντηση και μάλιστα δεν είναι μία και μοναδική:

  1. Εκτός από τη βιτρίνα του πολέμου, και εν προκειμένω αυτόν που διεξάγεται στο ισραηλινό έδαφος, υπάρχει η συνεργασία ανάμεσα σε Ισραήλ και Αραβικά Κράτη για την εξάλειψη της τρομοκρατίας που κάθε άλλο αυτό που αναφέρω είναι σε “θεωρητική βάση”
  2. Η Ελλάδα είναι ένα Κράτος που κείτεται σε ένα περιβάλλον που η πλειοψηφία των γειτνιαζόντων Κρατών διάκειται όχι μόνο εχθρικά απέναντι σε αυτήν λόγω διμερών ζητημάτων, αλλά λειτουργούν και ως φερέφωνα της Τουρκίας
  3. Οι σχέσεις Ισραήλ με Τουρκία, ακόμα κι αν αλλάξουν οι κυβερνήσεις των δύο Κρατών, είναι πάρα πολύ δύσκολο πλέον τα δύο αυτά Κράτη να ξαναειδωθούν υπό νέο βλέμμα και πάντως όχι αυτό των συμμάχων
  4. Το Ισραήλ ήταν, είναι και θα είναι το πόδι των ΗΠΑ στην ανατολική περιφέρεια… Και ας μην ξεχνάμε ότι οι ΗΠΑ έχουν ήδη βάλει Ελλάδα και Κύπρο στον στρατηγικό σχεδιασμό τους για τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο
  5. Παρά το γεγονός, ότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπήρξαν χώρες που πολύ πιο ηχηρά από την Ελλάδα βγήκαν μπροστά στα Διεθνή Όργανα για το Ισραήλ, ωστόσο η χώρα μας και εν γένει ο Ελληνισμός έχοντας ιστορικό ρόλο στο γεωγραφικό περιβάλλον της Μεσογείου, που η Ελλάδα, εκτός των άλλων, ποτέ δεν είχε επιθετικό αμυντικό δόγμα στην αέναη πορεία της πάρα μόνο αμυντικό, είναι το Έθνος αυτό που -μόνο αυτό- μπορεί να αποτελέσει τη συγκολλητική ουσία σε Ισραήλ και Άραβες … Γιατί η επόμενη ημέρα για τη σχέση αυτή δεν αργεί…
  6. Σύμφωνα με τον Μακιαβέλι σημαντικό στοιχείο της πράξης (σε ελεύθερη απόδοση) είναι η τύχη… Τη δεδομένη στιγμή, αφενός ο αναβαθμισμένος ρόλος που δίνεται στην Ελλάδα από τις ΗΠΑ, αφετέρου το τεταμένο κλίμα στις ισραηλινοτουρκικές σχέσεις είναι μία παράμετρος που η ελληνική κυβέρνηση δεν πρέπει να αφήσει ανεκμετάλλευτες. Και ο προικισμένος ηγεμόνας είναι αυτός που εκμεταλλεύεται την τύχη για το Έθνος του.

Ελλάδα και Ισραήλ βρίσκονται σε ένα σημείο που η συμπλεκτική σχέση τους, λειτουργώντας η μεν πρώτη ως τον δίαυλο του ισραηλινού Κράτους με την Ευρωπαϊκή Οικογένεια, το δε δεύτερο επενδύοντας σε αναβαθμισμένα “πρωτόκολλα” άμυνας και ασφάλειας στην Ελλάδα, μπορούν μαζί να δημιουργήσουν όχι μόνο μία ασπίδα απέναντι στον αναθεωρητικό παράγοντα, αλλά και μία σχέση σύζευξης στον ευρωπαϊκό Θεσμό.

Και όταν βλέπουμε, ότι χώρες του ενωσιακού οικοδομήματος γίνονται κυριολεκτικά “λαγοί” των ρωσικών, κινεζικών και τουρκικών συμφερόντων, ο Ελληνισμός (Κύπρος, αλλά κυρίως Ελλάδα) αυτό που μπορεί να κάνει στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι αυτό που γνωρίζει καλά… Να είναι ο δίαυλος φίλων και εταίρων του….

*Η Απόφαση αυτή ακυρώθηκε απο το Γαλλικό δικαστήριο