Η ποινική δίωξη ασκείται ύστερα από αίτηση του προϊσταμένου της ΔΟΥ ή των Ελεγκτικών Κέντρων ή του Τελωνείου.
Περισσότεροι από 50.000 φορολογούμενοι κινδυνεύουν με φυλάκιση έως και τρία χρόνια εάν δεν εξοφλήσουν ή έστω δεν ρυθμίσουν τα χρέη τους προς την Εφορία.
Η ποινική δίωξη ασκείται ύστερα από αίτηση του προϊσταμένου της ΔΟΥ ή των Ελεγκτικών Κέντρων ή του Τελωνείου προς τον εισαγγελέα Πρωτοδικών της έδρας τους, που συνοδεύεται υποχρεωτικά από πίνακα χρεών, συμπεριλαμβανομένων των κάθε είδους τόκων ή προσαυξήσεων και λοιπών επιβαρύνσεων.
Η φορολογική νομοθεσία προβλέπει συγκεκριμένα ότι, όποιος δεν καταβάλλει τα βεβαιωμένα στη Φορολογική Διοίκηση χρέη προς το Δημόσιο, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς του ευρύτερου δημόσιου τομέα για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των τεσσάρων (4) μηνών τιμωρείται με ποινή φυλάκισης:
- Ενός (1) τουλάχιστον έτους, εφόσον το συνολικό χρέος από κάθε αιτία, συμπεριλαμβανομένων των κάθε είδους τόκων ή προσαυξήσεων και λοιπών επιβαρύνσεων μέχρι την ημερομηνία σύνταξης του πίνακα χρεών, υπερβαίνει το ποσό των εκατό χιλιάδων (100.000) ευρώ.
- Τριών (3) τουλάχιστον ετών, εφόσον το συνολικό χρέος, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην ανωτέρω περίπτωση α’, υπερβαίνει το ποσό των διακοσίων χιλιάδων (200.000) ευρώ.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΑΑΔΕ, που αφορούν τις ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το δημόσιο, όπως είχαν διαμορφωθεί την 1η Νοεμβρίου 2023, χρέη άνω των 100.000 ευρώ έχουν 52.343 φορολογούμενοι (φυσικά και νομικά πρόσωπα) οι οποίοι κινδυνεύουν με ποινές φυλάκισης.
Από αυτούς οι 43.145 έχουν οφειλές από 100.000 έως 1.000.000 ευρώ και χρωστάνε συνολικά 11,69 δισ. ευρώ. Οι οι 9.198 οφειλέτες έχουν οφειλές άνω του 1.000.000 έκαστος και χρωστάνε συνολικά το ποσό των 82 δισ. ευρώ.
Συνολικά, οι συγκεκριμένοι φορολογούμενοι με χρέη άνω των 100.000 ευρώ που είναι φυσικά και νομικά πρόσωπα, οφείλουν στην Εφορία το ποσό των 93,69 δισ. ευρώ, από τα συνολικά 106,02 δισ. ευρώ, που φτάνει το συνολικό ληξιπρόθεσμο χρέος.
Ωστόσο, δεν φυλακίζονται!
Με βάση το γράμμα του νόμου, οι συγκεκριμένοι οφειλέτες ή οι υπεύθυνοι των επιχειρήσεων, θα έπρεπε να είναι στη φυλακή, αλλά δεν είναι, λόγω της γραφειοκρατίας και τα παραθύρων του νόμου. Ειδικότερα, σύμφωνα με τη νομοθεσία:
- Η πράξη της μη καταβολής χρέους προς το Δημόσιο άνω των 100.000 ευρώ για περισσότερο από 4 μήνες μπορεί να κριθεί ατιμώρητη εάν το ποσό που οφείλεται εξοφληθεί μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσης σε οποιονδήποτε βαθμό.
- Η ποινική δίωξη για μη καταβολή χρέους άνω των 100.000 ευρώ ή η εκτέλεση επιβληθείσης ποινής φυλάκισης για το αδίκημα αυτό μπορούν να ανασταλούν σε περίπτωση που ο οφειλέτης τακτοποιήσει το χρέος του, εντάσσοντάς το σε ρύθμιση τμηματικής καταβολής.
- Η παράβαση της μη καταβολής χρέους προς το Δημόσιο άνω των 100.000 ευρώ για περισσότερο από 4 μήνες μπορεί να κριθεί ατιμώρητη, εάν το ποσό που οφείλεται ρυθμιστεί ή εξοφληθεί μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσης σε οποιονδήποτε βαθμό.
- Η ποινική δίωξη για μη καταβολή χρέους άνω των 100.000 ευρώ ή η εκτέλεση επιβληθείσης ποινής φυλάκισης για το αδίκημα αυτό μπορούν να ανασταλούν σε περίπτωση που ο οφειλέτης τακτοποιήσει το χρέος του, εντάσσοντάς το σε ρύθμιση τμηματικής καταβολής.
Καθυστερήσεις
Συγχρόνως, όμως, εκμεταλλεύονται και τις καθυστερήσεις εκδίκασης των υποθέσεων από τα δικαστήρια, καθώς για να φυλακιστεί ο οφειλέτης θα πρέπει να τελεσιδικήσει η υπόθεσή του στα δικαστήρια.
Ειδικότερα, οι οφειλές άνω των 100.000 ευρώ που βεβαιώνονται από τις υπηρεσίες της Φορολογικής Διοίκησης, δηλαδή από τις Δ.Ο.Υ., τα Ελεγκτικά Κέντρα (το Κέντρο Ελέγχου Φορολογουμένων Μεγάλου Πλούτου και το Κέντρο Ελέγχου Μεγάλων Επιχειρήσεων) και τα Τελωνεία είναι συνήθως καταλογισθέντες φόροι, προσαυξήσεις και πρόστιμα, που έχουν προκύψει από ελέγχους σε χρήσεις παρελθόντων ετών.
Οι επιβαρύνσεις αυτές αμφισβητούνται από τους φορολογούμενους με προσφυγές, αρχικά στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών (Δ.Ε.Δ.) της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.) και κατόπιν στα διοικητικά δικαστήρια.
Ενώ στη Δ.Ε.Δ. οι υποθέσεις εκδικάζονται σχετικά γρήγορα, έως και σε 120 μέρες, δεν συμβαίνει το ίδιο στα δικαστήρια, όπου οι υποθέσεις λιμνάζουν για πολλά χρόνια.
Για να φτάσει η υπόθεση στα ποινικά δικαστήρια και ο οφειλέτης να έρθει αντιμέτωπος με την ποινή φυλάκισης, θα πρέπει να έχει τελεσιδικήσει το ύψος των οφειλών ήτοι αρχική οφειλή, πρόστιμα και προσαυξήσεις, στη ΔΕΔ και τα διοικητικά δικαστήρια, ώστε μετά να αποφανθούν αν υπάρχει ποινικό αδίκημα ή όχι.
Όσο με προσφυγές καθυστερεί η οριστικοποίηση της συνολικής οφειλής, καθυστερεί περισσότερο η απόδοση ποινικών ευθυνών. Εξάλλου αν μία υπόθεση πάει ημιτελής στο ποινικό δικαστήριο θα πάρει αναβολή, που σημαίνει τουλάχιστον ένα χρόνο καθυστέρηση.