Αντιμέτωπο με τη μείωση των δυναμεών της είναι πλέον η Ουκρανία, καθώς στον ουκρανικό στρατό ολοένα και λιγοστεύουν οι στρατεύσιμοι που υπηρετούν κυρίως στην πρώτη γραμμή, με συνέπεια σε μία απεγνωσμένη κίνηση, το Κίεβο να υιοθετεί τη ρωσική στρατηγική και στρατολογώντας κρατούμενους από τις φυλακές για να υπηρετήσουν στις ένοπλες δυνάμεις του.
Η κυβέρνηση λέει ότι 4.656 κατάδικοι έχουν ήδη υποβάλει αίτηση για το πρόγραμμα στο οποίο οι κρατούμενοι θα πρέπει να υπηρετήσουν μέχρι το τέλος του πολέμου πριν κερδίσουν την ελευθερία τους.
Το Κίεβο βρίσκεται αντιμέτωπο με σκληρές επιλογές, καθώς ένα αρχικό κύμα εθελοντών εξασθενεί και χάνει έδαφος απέναντι σε έναν εχθρό που μπορεί να αντλήσει υπερδιπλάσιο ποσοστό από τον πληθυσμό του. Πολλές μονάδες πρώτης γραμμής λένε ότι είναι εξαντλημένες και η Ουκρανία αγωνίζεται να επιστρατεύσει αρκετούς άνδρες για να αποτρέψει τις αυξανόμενες ρωσικές επιθέσεις.
Αναζητώντας εκατοντάδες χιλιάδες νέους στρατιώτες, η Ουκρανία μείωσε την ηλικία κινητοποίησης, αύξησε την οικονομική αποζημίωση για τα στρατεύματα και προσπάθησε να εξαναγκάσει τους άνδρες σε ηλικία στράτευσης που διέφυγαν στο εξωτερικό να επιστρέψουν στην πατρίδα τους και να πολεμήσουν.
Οι κατάδικοι έχουν χρησιμοποιηθεί σε καιρό πολέμου σε μεγάλο μέρος της ιστορίας, συχνά στους πιο επικίνδυνους ρόλους. Ο Ναπολέων ανέπτυξε ποινικές ταξιαρχίες και τόσο η ναζιστική Γερμανία όσο και η Σοβιετική Ένωση στρατολόγησαν εγκληματίες και πολιτικούς κρατούμενους. Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο η πρακτική σταμάτησε σε πολλές χώρες, κυρίως επειδή δεν υπήρχε ανάγκη για μεγάλης κλίμακας κινητοποίηση.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει οδηγήσει σε αναζωπύρωση.
Η πολιτοφυλακή Wagner της Ρωσίας άρχισε να στρατολογεί κατάδικους αμέσως μετά την έναρξη της σύγκρουσης τον Φεβρουάριο του 2022 που άρχισε να πηγαίνει στραβά. Η Μόσχα συνέχισε την πρακτική αφού ο ηγέτης της Wagner, Γεβγκένι Πριγκόζιν, επαναστάτησε εναντίον της στρατιωτικής ηγεσίας και σκοτώθηκε σε αεροπορικό δυστύχημα τον Αύγουστο του περασμένου έτους.
Το πρόγραμμα της Ουκρανίας θα διαφέρει από πολλές απόψεις. Σε αντίθεση με τη Ρωσία, όσοι έχουν καταδικαστεί για ορισμένα εγκλήματα δεν θα είναι επιλέξιμοι. Αυτό περιλαμβάνει εκείνους με καταδίκες για σεξουαλική βία, τροχαία ατυχήματα που οδήγησαν σε θανάτους και δολοφονία εάν ήταν περισσότερων του ενός ατόμων ή πραγματοποιήθηκε με «ιδιαίτερη σκληρότητα».
Ενώ οι Ρώσοι κρατούμενοι θα διαγραφούν κυρίως μετά την υπηρεσία, οι Ουκρανοί δεν θα το κάνουν.
Το υπουργείο Δικαιοσύνης της Ουκρανίας εκτιμά ότι οι αρχές μπορούν να στρατολογήσουν περίπου 5.000 άτομα από τις φυλακές. Η Ρωσία δεν επιβεβαίωσε ποτέ τον συνολικό αριθμό των καταδίκων που στρατολόγησε, αλλά τα στοιχεία από τη σωφρονιστική υπηρεσία δείχνουν μείωση μεγαλύτερη των 35.000 στον συνολικό πληθυσμό των φυλακών της χώρας μεταξύ Μαΐου 2022 και Ιανουαρίου 2023.
Οι κατάδικοι θα τοποθετηθούν σε ειδικές μονάδες, αλλά δεν είναι σαφές τι θα πρέπει να κάνουν.
Ενώ το πρόγραμμα έχει χαιρετιστεί ευρέως στην Ουκρανία, ορισμένοι έχουν εκφράσει ανησυχία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για το πώς θα ελέγχονται οι ένοπλοι κατάδικοι.