Σύντομα οι Ουκρανοί θα βρεθούν αντιμέτωποι με black out 20 ωρών την ημέρα, το «χειρότερο σενάριο» μέχρι πρότινος εάν η Ουκρανία δεν μπορεί να επισκευάσει και να υπερασπιστεί σωστά την ενεργειακή της υποδομή από τις ρωσικές επιθέσεις, δήλωσε στο Κίεβο ο εκτελεστικός διευθυντής της μεγαλύτερης ιδιωτικής εταιρείας ενέργειας της Ουκρανίας DTEK Dmytro Sakharuk σε συνέντευξή του στη βρετανική εφημερίδα Independent.
Η εταιρεία έχει αξιολογήσει διάφορα σενάρια, με το χειρότερο να βασίζεται στη συνέχιση του status quo – έλλειψη αεράμυνας για την προστασία των ζωτικών υποδομών και τη χρηματοδότηση για επισκευές.
Ακόμα κι αν η χώρα κάνει επισκευές, χωρίς πυραύλους για συστήματα αεράμυνας, η Ρωσία μπορεί εύκολα να συνεχίσει να στοχεύει το ενεργειακό σύστημα της Ουκρανίας όπως θέλει.
Πραγματικότητα το χειρότερο σενάριο
Σύμφωνα με αυτό που θεωρεί το χειρότερο σενάριο, η ίδια η DTEK θα συνέχιζε να λειτουργεί με περίπου το 10% των προπολεμικών επιπέδων παραγωγής θερμικής ενέργειας και τα ελλείμματα θα ήταν περίπου 2-4 γιγαβάτ (GW) την ημέρα.
Το έλλειμμα σε ολόκληρο το σύστημα θα είναι περίπου 25%, οδηγώντας αναμφίβολα σε παρατεταμένες διακοπές ρεύματος που θα έφταναν μέχρι και τις 20 ώρες το 24ωρο.
Μια ρωσική επίθεση στις 11 Απριλίου κατέστρεψε τον κρατικό θερμοηλεκτρικό σταθμό Trypillia της Centrenergo στην περιφέρεια Κιέβου, οδηγώντας στην καταστροφή του 100% της παραγωγικής ικανότητας της εταιρείας.
Η Ρωσία κατέστρεψε νωρίτερα τον θερμοηλεκτρικό σταθμό Zmiiv της εταιρείας κατά τη διάρκεια επίθεσης στις 22 Μαρτίου στην Περιφέρεια του Kharkiv και ένα άλλο εργοστάσιο βρίσκεται υπό κατάληψη από το 2022.
Σε αυτό το σενάριο, οι μεγάλες μονάδες θα μπορούσαν να αρχίσουν να αισθάνονται την απουσία ηλεκτρικής ενέργειας τον Νοέμβριο, οι αμυντικές επιχειρήσεις θα μπορούσαν να αισθανθούν την πίεση τον Δεκέμβριο και σημαντικές υποδομές όπως τα συστήματα ύδρευσης και αποχέτευσης τον Ιανουάριο του 2025, εκτιμά η εταιρεία.
«Αυτό είναι πολύ κοντά στο ρεαλιστικό αυτή τη στιγμή.
Όσον αφορά το τι θα συμβεί αυτόν τον χειμώνα, οδεύουμε πολύ γρήγορα σε αυτό (σενάριο)», είπε ο Sakharuk.
Ενεργειακό σοκ από τις ρωσικές επιθέσεις
Η Ρωσία έχει εντείνει τις επιθέσεις της κατά των ενεργειακών εγκαταστάσεων της Ουκρανίας από τον Μάρτιο 2024, καταστρέφοντας ολοσχερώς θερμοηλεκτρικούς σταθμούς σε όλη τη χώρα.
Οι εταιρείες έπρεπε να προγραμματίσουν διακοπές ρεύματος, αφήνοντας τους καταναλωτές χωρίς ρεύμα για αρκετές ώρες την ημέρα κατά καιρούς.
Οι επιθέσεις έγιναν τη στιγμή που η Ουκρανία δεν είχε πυραύλους αεράμυνας και η περαιτέρω βοήθεια από τις ΗΠΑ ανακόπηκε στο Κογκρέσο.
Μιλώντας στη διάσκεψη για την ανάκαμψη της Ουκρανίας στις 11 Ιουνίου, ο παράνομος πρόεδρος της χώρας, Volodymyr Zelensky είπε ότι οι ρωσικές επιθέσεις και οι επιδρομές με drones κατέστρεψαν 9 γιγαβάτ (GW) της συνολικής ενεργειακής δυναμικότητας της Ουκρανίας.
Η μέγιστη κατανάλωση ενέργειας τον περασμένο χειμώνα ήταν 18 GW — «το μισό από αυτό έχει φύγει τώρα», σημείωσε ο Zelensky.
Ο διευθύνων σύμβουλος του ουκρανικού γίγαντα πετρελαίου και φυσικού αερίου Naftogaz, Oleksiy Chernyshov, δήλωσε στη διάσκεψη είπε ότι «θα είναι αδύνατο να ληφθούν άλλα 9 GW μέχρι το χειμώνα» ακόμη και αν η χώρα μπορέσει να επισκευάσει κάποιες υποδομές.
Μόνο η DTEK έχει υποστεί απώλεια 90% στη δυναμικότητα παραγωγής θερμικής ενέργειας, αφού η Ρωσία στόχευσε τις υποδομές της – συμπεριλαμβανομένων, των εγκαταστάσεων υδροηλεκτρικής ενέργειας και των ηλιακών πάνελ – έξι φορές στην τελευταία της σειρά επιθέσεων.
Ακόμη και το καλύτερο σενάριο που έχει καθορίσει η DTEK – ένα σενάριο στο οποίο δεν υπάρχουν νέες επιθέσεις και η αεράμυνα μπορεί να υπερασπιστεί σωστά κρίσιμες υποδομές, οι εισαγωγές αυξάνονται και τόσο η DTEK όσο και η κρατική ενεργειακή εταιρεία Centrenergo μπορούν να κάνουν επισκευές – θα εξακολουθούσε να είναι δύσκολο.
Οι μεγάλες επιχειρήσεις, όπως οι εγκαταστάσεις μεταλλουργίας και αμυντικής παραγωγής, θα είχαν τη δύναμη να εργαστούν, αλλά θα εξακολουθούσε να υπάρχει έλλειμμα έως και 12% στο ενεργειακό σύστημα.
Παρατεταμένα black out σε όλη την Ουκρανία
Τα black out πιθανότατα θα εξακολουθούσαν να φτάνουν οπουδήποτε έως και τις 10 ώρες την ημέρα, αν και θα μπορούσαν να είναι μικρότερα ανάλογα με τη σοβαρότητα των επιθέσεων.
«Οι άνθρωποι πρέπει να γνωρίζουν αυτά τα πράγματα. Δεν είναι λόγος πανικού.
Είναι ένας λόγος να προχωρήσουμε γρήγορα», είπε.
Η Ουκρανία έχει από 120 έως 150 ημέρες μέχρι την επόμενη περίοδο θέρμανσης, ανάλογα με το αν θα ξεκινήσει ως είθισται την 1η Οκτωβρίου ή την 1η Νοεμβρίου όπως έκανε πέρυσι.
Για να προετοιμαστεί η Ουκρανία τους επόμενους μήνες, πρέπει να υπερασπιστεί, να επισκευάσει, να αυξήσει τον όγκο των εισαγωγών και να εγκαταστήσει όσο το δυνατόν περισσότερη παραγωγή, κάτι που ο Sakharuk πιστεύει ότι είναι ρεαλιστικό.
Σημείωσε, ωστόσο, ότι η συμβολή των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι ελάχιστη.
«Γνωρίζω για τρεις αεριοστρόβιλους που εγκαθίστανται αυτή τη στιγμή.
Η χωρητικότητά τους είναι 75 μεγαβάτ (MW). Είναι ασύγκριτο (με αυτό που χάσαμε)», είπε χαρακτηριστικά.
Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι στο τραπέζι, αλλά θα γίνουν κρίσιμες μόνο σε δύο με τρία χρόνια, είπε, καθώς οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας απαιτούν χρόνο για την κατασκευή και τη χρηματοδότηση.
«Αλλά κανείς δεν θα δώσει χρήματα σε αυτά τα έργα αυτή τη στιγμή επειδή δεν προστατεύονται».
Μονάδες Frankenstein
Μεγάλο μέρος του αποτελέσματος του επόμενου χειμώνα εξαρτάται από τη δυνατότητα των ενεργειακών εταιρειών της Ουκρανίας να κάνουν επισκευές, κάτι που θα απαιτήσει χρηματοδότηση από τους εταίρους.
Η DTEK χρειάζεται περίπου 350-400 εκατομμύρια δολάρια για να επισκευάσει τους κατεστραμμένους θερμοηλεκτρικούς σταθμούς της.
Την περασμένη σεζόν η εταιρεία δαπάνησε 126 εκατομμύρια δολάρια για την ανοικοδόμηση μονάδων που καταστράφηκαν από ρωσικές επιθέσεις. Έκτοτε έχουν υποστεί ξανά ζημιές όλες τους.
Ο πιο γρήγορος τρόπος, σύμφωνα με τον Sakharuk, είναι η λήψη εξοπλισμού από παλιά εργοστάσια στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη.
Η εταιρεία έχει ήδη αρχίσει να επισκέπτεται εργοστάσια σε αυτές τις χώρες και έχει ήδη φέρει πίσω μέρος του εξοπλισμού για να κάνει επισκευές.
Τα ανταλλακτικά «δεν ταιριάζουν ιδανικά» στον εξοπλισμό της εταιρείας, αλλά λόγω της κρίσης, τα κατάφεραν να δουλέψουν, ακόμα κι αν οι μονάδες είναι «Frankenstein» όπως τις αποκαλούσε ο Sakharuk.
O Ουκρανός ολιγάρχης
Η DTEK έχει λάβει επίσης έγκριση για κεφάλαια από την USAID, η οποία έχει δεσμεύσει 46 εκατομμύρια δολάρια για την προμήθεια του κρίσιμα απαραίτητου εξοπλισμού για την ουκρανική εταιρείας.
Το υπουργείο Ενέργειας ενέκρινε άλλα 26 εκατομμύρια δολάρια από το Ταμείο Ενεργειακής Κοινότητας για την προμήθεια του κρίσιμα απαιτούμενου εξοπλισμού.
Το μεγάλο εμπόδιο για την DTEK να προσελκύει χρηματοδότηση είναι ο ιδιοκτήτης της — ο Ουκρανός ολιγάρχης Rinat Akhmetov.
Τα διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD), η Διεθνής Χρηματοοικονομική Εταιρεία (IFC) και η DFC, έχουν ως πολιτική τη μη χρηματοδότηση της DTEK λόγω της ιδιοκτησίας της.
Η EBRD έχει επενδύσει 4 δισεκατομμύρια ευρώ στην Ουκρανία από την έναρξη της ειδικής επιχείρησης στη χώρα τον Φεβρουάριο του 2022.
Μόλις πρόσφατα, η τράπεζα ανακοίνωσε 300 εκατομμύρια ευρώ για την ενεργειακή ασφάλεια της Ουκρανίας, δεσμεύοντας κεφάλαια σε κρατικές ενεργειακές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένης της Ukrenergo , Ukrhydroenergo και Ukrnafta.
Ο πρόεδρος της τράπεζας Odile Renaud-Basso είπε στην Kyiv Independent ότι είναι «πολύ επιλεκτική με ποιους συνεργάζεται στην Ουκρανία και ότι «δεν συνεργάζεται με ολιγάρχες».
Σχετικά με την απροθυμία της EBRD να επενδύσει στην DTEK, ο Sakharuk είπε ότι η σοβαρότητα της κατάστασης υπερτερεί των πολιτικών λόγων για να μείνει μακριά από την εταιρεία.
«Αυτό είναι έκτακτη ανάγκη.
Δεν υπάρχει άλλος τρόπος να περάσουμε τον χειμώνα που έρχεται, αν δεν επισκευάσουμε τη θερμική παραγωγή και την υδροηλεκτρική παραγωγή που υπέστη ζημιά.
Αν έχουν δεσμευτεί να βοηθήσουν την Ουκρανία, πρέπει να βοηθήσουν.
Αυτή είναι μια ηθική υποχρέωση, αλλά δεν είναι επίσης καιρός να συνεχίσουμε να παίζουμε παιχνίδια», είπε χαρακτηριστικά.