Περιέργως, αυτή ακριβώς η εγκατάσταση διέφευγε από τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες για αρκετό καιρό μετά την δημιουργία παρανόμως του κράτους του Ισραήλ το 1958.
Χρειάστηκε το επίμονο μάτι ενός καθηγητή του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν τον Δεκέμβριο του 1960 για να αποκαλύψει τελικά την ύπαρξή της Dimona.
Πυραυλικό χτύπημα του Ιράν
Την 1η Οκτωβρίου 2024, το Ιράν εκτόξευσε περίπου 200 βαλλιστικούς πυραύλους στο Ισραήλ, κλιμακώνοντας την ήδη ασταθή κατάσταση στη Μέση Ανατολή.
Η επίθεση ήρθε λίγες μέρες αφότου το Ισραήλ σκότωσε τον ηγέτη της υποστηριζόμενης από το Ιράν Hezbollah και ανέπτυξε στρατεύματα στον Λίβανο.
Μεταξύ των στόχων του μπαράζ πυραύλων του Ιράν ήταν η ισραηλινή πυρηνική εγκατάσταση στη Dimona – μια τοποθεσία πολυπόθητη για τους Ιρανούς στρατιωτικούς.
Η πυρηνική εγκατάσταση Dimona είναι εδώ και καιρό ο πρωταρχικός στόχος των φιλοδοξιών του Ιράν για πλήγματα μεγάλης εμβέλειας….
Αρκετά βίντεο εμφανίστηκαν, που δείχνουν ρουκέτες να προσγειώνονται σε περιοχές της ερήμου, που πιθανότατα στόχευαν στη Dimona, αν και απέτυχαν να προκαλέσουν σημαντικές ζημιές.
Την 1η Οκτωβρίου 2024, το Ισραήλ είπε ότι μια συντονισμένη προσπάθεια μεταξύ των αντιπυραυλικών συστημάτων του Iron Dome και του αμερικανικού στρατού σήμαινε ότι τα πλήγματα απέτυχαν να προκαλέσουν σημαντικές ζημιές.
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός καταδίκασε την επίθεση, δηλώνοντας ότι το Ιράν έκανε ένα «σοβαρό λάθος» και υποσχέθηκε ότι το Ιράν «θα το πληρώσει».
Το αίνιγμα της Dimona
Η πυρηνική εγκατάσταση της Dimona είναι εδώ και πολύ καιρό ένας εξαιρετικά ευαίσθητος και στρατηγικά σημαντικός στόχος, αν και παραμένει σε μεγάλο βαθμό μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας.
Η κατασκευή στην τοποθεσία ξεκίνησε το 1958, αλλά μόλις τον Δεκέμβριο του 1960 οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες «ανακάλυψαν» τη Dimona ως πυρηνική εγκατάσταση, χάρη στις γνώσεις του καθηγητή Henry Gomberg από το Πανεπιστήμιο του Michigan.
Κατά την επίσκεψή του στο Ισραήλ ως σύμβουλος της Ισραηλινής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας (IAEC), ο Henry Gomberg συνειδητοποίησε ότι το Ισραήλ ανέπτυξε ένα μεγάλης κλίμακας, διαβαθμισμένο πυρηνικό έργο εκτός από το δημοσίως αναγνωρισμένο πυρηνικό έργο του στο Soreq.
Ο Henry Gomberg ανέφερε τα ευρήματά του στον Πρέσβη των ΗΠΑ στο Τελ Αβίβ, Ogden Reid και στην Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (AEC) στο Παρίσι, οδηγώντας τελικά τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες να απολογιέται…
Η μαρτυρία του, μαζί με άλλες πληροφορίες, οδήγησε τη CIA να διανείμει τα ευρήματά της σε διάφορες κυβερνητικές υπηρεσίες των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένου του Λευκού Οίκου, του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και του Κογκρέσου, στις αρχές Δεκεμβρίου 1960, επιβεβαιώνοντας την ύπαρξη του πυρηνικού έργου και η Dimona αποκαλύφθηκε.
Στις 7 Δεκεμβρίου 1960, το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ αντιμετώπισε επίσημα το θέμα καλώντας τον Ισραηλινό Πρέσβη για εξηγήσεις, θέτοντας επίσημα τη Dimona στη διπλωματική ατζέντα.
Από την οπτική γωνία του Ισραήλ, ωστόσο, η καθυστερημένη ανακάλυψη ήταν τυχερή, καθώς επέτρεψε στο έργο να προχωρήσει χωρίς άμεση πολιτική πίεση των ΗΠΑ, η οποία θα μπορούσε να εκτροχιάσει τόσο τις ισραηλινές όσο και τις γαλλικές προσπάθειες.
Ως απάντηση στην αποτυχία των πληροφοριών, το Συμβούλιο Πληροφοριών των ΗΠΑ (USIB) ζήτησε μια λεπτομερή «μεταθανάτια» έκθεση από τη CIA για να αναλύσει γιατί η ανάπτυξη του Dimona δεν αναγνωρίστηκε νωρίτερα.
Η έκθεση 17 σελίδων υποβλήθηκε στον Πρόεδρο Kennedy στις 31 Ιανουαρίου 1961, λίγες μέρες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του.
Σύμφωνα με μια έκθεση του SIPRI του Ιουνίου 2024, το Ισραήλ αναβάθμισε τα πυρηνικά όπλα του, εκσυγχρονίζοντας εγκαταστάσεις παραγωγής στο νότο, πιθανότατα κοντά στη Dimona.
Ενώ το Ισραήλ δεν παραδέχτηκε ποτέ επίσημα ότι κατέχει πυρηνικά όπλα, πιστεύεται ευρέως ότι έχει περίπου 90 πυρηνικές κεφαλές.
Η ετήσια έκθεση του SIPRI, η οποία εξέταζε τις εξελίξεις καθ’ όλη τη διάρκεια του 2023 και μέχρι τον Ιανουάριο του 2024, υποστήριξε επίσης ότι υπήρχαν ενδείξεις ότι το Ισραήλ βρισκόταν σε διαδικασία αναβάθμισης του πυρηνικού αντιδραστήρα του στη νότια πόλη Dimona.
Οι προσπάθειες μεταξύ των ΗΠΑ και του Ιράν για μείωση των εντάσεων αναιρέθηκαν από τον πόλεμο στη Γάζα και τις επακόλουθες επιθέσεις αντιπροσώπων στα αμερικανικά συμφέροντα από ομάδες που υποστηρίζονται από το Ιράν στο Ιράκ και τη Συρία, τόνισε το SIPRI.
Το Ισραήλ έχει διατηρήσει μια μακροχρόνια πολιτική «πυρηνικής ασάφειας», ούτε επιβεβαιώνοντας ούτε διαψεύδοντας το πυρηνικό του οπλοστάσιο.
Για δεκαετίες, το Ισραήλ έχει δηλώσει ότι δεν θα ήταν το πρώτο που θα εισαγάγει πυρηνικά όπλα στη Μέση Ανατολή.
Παρά αυτή την ασάφεια, οι πρόσφατες γεωπολιτικές εξελίξεις και συγκρούσεις, συμπεριλαμβανομένου του πολέμου στη Γάζα και των επιθέσεων πληρεξουσίων που υποστηρίζονται από το Ιράν, έχουν τονίσει τη σημασία της πυρηνικής αποτροπής του Ισραήλ.
Ωστόσο, δημόσια σχόλια από αξιωματούχους υπαινίσσονται την πυρηνική ικανότητα του Ισραήλ.
Ιστορικά, Ισραηλινοί αξιωματούχοι σκέφτηκαν να αναπτύξουν πυρηνικά όπλα κατά τη διάρκεια του πολέμου του Γιομ Κιπούρ το 1973 μετά την αιφνιδιαστική επίθεση από τις αιγυπτιακές και συριακές δυνάμεις.
Επίσης, τον Νοέμβριο του 2023, ο υπουργός Πολιτιστικής Κληρονομιάς Amichai Eliyahu πρότεινε αμφιλεγόμενα «να ρίξει κάτι που ισοδυναμεί με κάποιο είδος πυρηνικής βόμβας σε όλη τη Γάζα» ως απάντηση στην επίθεση της Hamas της 7ης Οκτωβρίου, η οποία σκότωσε περισσότερους από 1.200 αμάχους.
Σύμφωνα με το SIPRI, το πυρηνικό οπλοστάσιο του Ισραήλ είναι ικανό να παραδοθεί με μαχητικά αεροσκάφη, υποβρύχια και πυραύλους Jericho που βασίζονται στην ξηρά.
Συγκεκριμένα, μια επίθεση με ρουκέτα της Hamas στις 7 Οκτωβρίου φέρεται να έπληξε την αεροπορική βάση Sdot Micha, όπου υπάρχουν υποψίες ότι βρίσκονται αυτοί οι πύραυλοι Jericho.
Η ανάλυση του SIPRI παρουσιάζει μια ανησυχητική εικόνα του παγκόσμιου πυρηνικού τοπίου.
Η εξέχουσα θέση των πυρηνικών όπλων στις διεθνείς σχέσεις έχει φτάσει σε επίπεδα αόρατα από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου.
Η αντιπαράθεση Ισραήλ-Ιράν αποτελεί παράδειγμα αυτής της επικίνδυνης τάσης, με τον κίνδυνο περαιτέρω κλιμάκωσης να παραμένει ανησυχητικά υψηλός.
Η τρέχουσα κρίση έχει επίσης φέρει στο επίκεντρο την πυρηνική πολιτική του Ισραήλ. Ενώ το Ισραήλ σκόπιμα συσκοτίζει τα πρόσφατα γεγονότα οδήγησαν σε άνευ προηγουμένου δημόσιες συζητήσεις σχετικά με τις πυρηνικές ικανότητες του Ισραήλ.
Την ίδια στιγμή το Ισραήλ λέγεται ότι θέλει να ανταποδώσει χτυπώντας τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν… και ο φαύλος κύκλος τώρα ξεκινάει…