Ένα νέο απρόβλεπτο μέτωπο ανοίγει στον απόηχο της αιματοχυσίας και του τρόμου στη Μέση Ανατολή.
Ο Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών Israel Katz απαίτησε από το ΝΑΤΟ να εκδιώξει την Τουρκία από τις τάξεις του λόγω των πρόσφατων δηλώσεων του Recep Tayyip Erdogan περί εισβολής στο εβραϊκό κράτος.
Το υπουργείο Εξωτερικών του Ισραήλ έχει δηλώσει, σύμφωνα με τους Times of Israel, ότι «υπό το φως των απειλών του Erdogan για εισβολή στο Ισραήλ και της επικίνδυνης ρητορικής του, ο Katz έδωσε εντολή στους διπλωμάτες… να επικοινωνήσουν επειγόντως με όλα τα μέλη του ΝΑΤΟ, ζητώντας την καταδίκη της Τουρκίας και την αποπομπή της από τη Βορειοατλαντική Συμμαχία.
Ο Katz κατηγόρησε επίσης τις τουρκικές αρχές ότι εντάχθηκαν στον «ιρανικό άξονα του κακού», όπως τον αποκαλεί, «μαζί με τη Hamas, τη Hezbollah και τους Houthi στην Υεμένη».
Πάντως το ΝΑΤΟ δεν διαθέτει μηχανισμό αποβολής ενός μέλους και το 2021 ο Γενικός Γραμματέας του Βορειοατλαντικού Συμφώνου Jens Stoltenberg είπε ότι η δημιουργία ενός τέτοιου συστήματος «δεν θα γινόταν ποτέ».
Η κίνηση του Ισραήλ είναι αναμφισβήτητα αλαζονική, δεδομένου του γεγονότος ότι η χώρα δεν είναι καν μέλος του ΝΑΤΟ – αν και είναι, όπως την αποκαλεί η κυβέρνηση των ΗΠΑ, «μεγάλος σύμμαχος εκτός ΝΑΤΟ» στο πνεύμα.
Ωστόσο, οι Ισραηλινοί ηγέτες θεωρούσαν παραδοσιακά τη χώρα τους ως «φυσικό εταίρο» της Δύσης.
Το 2007, ο τότε αρχηγός της αντιπολίτευσης (και ο σημερινός πρωθυπουργός) Benjamin Netanyahu είπε, στο Δεύτερο Ετήσιο Συμπόσιο ΝΑΤΟ-Ισραήλ, ότι «το Ισραήλ είναι ΝΑΤΟ – εμείς είμαστε η Δύση. Είμαστε ίδιοι».
Στρατιωτική επέμβαση της Τουρκίας στο Ισραήλ – O Erdogan είναι ο νέος Saddam Hussein
Κατά τη διάρκεια ομιλίας του στο Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AK) την Κυριακή (28/7/2024), ο Τούρκος πρόεδρος Recep Tayyip Erdogan τόνισε ότι η χώρα του θα μπορούσε να επέμβει στρατιωτικά κατά του Ισραήλ.
«Πρέπει να είμαστε πολύ δυνατοί ώστε το Ισραήλ να μην μπορεί να κάνει αυτά τα γελοία πράγματα στην Παλαιστίνη.
Όπως μπήκαμε στο Karabakh, όπως μπήκαμε στη Λιβύη, μπορούμε να κάνουμε κάτι παρόμοιο με αυτούς».
Η δήλωση του Erdogan ώθησε τον Ισραηλινό υπουργό Εξωτερικών να σημειώσει σε ανάρτησή του στο X ότι, απειλώντας με επίθεση το Ισραήλ, ο Τούρκος πρόεδρος θα ακολουθούσε τα βήματα του Ιρακινού ηγέτη Saddam Hussein (ο οποίος κατέληξε αιχμάλωτος και απαγχονίστηκε από τους Αμερικανούς στρατιώτες).
Η δήλωση είναι περίεργη, λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι, σε αντίθεση με το Ιράκ, η Τουρκία είναι κράτος μέλος του ΝΑΤΟ.
Σε μια ανταπάντηση, το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών δημοσίευσε ότι «όπως τελείωσε ο γενοκτονικός Hitler, έτσι θα τελειώσει και ο γενοκτονικός Netanyahu», αναφερόμενος στη συνεχιζόμενη σφαγή των Παλαιστινίων.
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Hakan Fidan έφτασε στο σημείο να δηλώσει ότι ο Erdogan «έχει γίνει η φωνή της συνείδησης της ανθρωπότητας».
Τους ενώνει μόνο το … Αζερμπαϊτζάν
Η ειρωνεία είναι πως η Τουρκία στην περίπτωση του Nagorno Karabakh στάθηκε στην πλευρά του επιτιθέμενου, δηλαδή του Αζερμπαϊτζάν, το οποίο βοήθησε και το Ισραήλ στέλνοντας οπλισμό, υπενθυμίζει ο γεωπολιτικός αναλυτής Uriel Araujo.
Το Αζερμπαϊτζάν είναι σημαντικός προμηθευτής πετρελαίου του Ισραήλ, καθώς και στρατηγικός σύμμαχος ενάντια στον κοινό εχθρό τους, το Ιράν.
Άρα στη συγκεκριμένη σύγκρουση, Τουρκία και Ισραήλ ευθυγραμμίζονται, έστω και έμμεσα. Από εκεί και πέρα, οι δύο χώρες διαφωνούν σε πολλά.
Την τελευταία δεκαετία, η σχέση μεταξύ Τελ Αβίβ και Άγκυρας έχει επιδεινωθεί.
Τον Μάρτιο του 2022, υπήρξαν προσπάθειες συμφιλίωσης με την Τουρκία που αναζητούσε τότε προσέγγιση με τους παραδοσιακούς εχθρούς της – αλλά ο συνεχιζόμενος πόλεμος του Ισραήλ στη Γάζα (που ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2023 με την Επιχείρηση Σιδερένια ξίφη), άλλαξε τα πάντα.
Η ισραηλινή στρατιωτική εκστρατεία ξεκίνησε ως απάντηση στις άνευ προηγουμένου βίαιες επιθέσεις της Hamas της 7ης Οκτωβρίου και έχει προκαλέσει μαζικές διαδηλώσεις και αντιδράσεις σε όλη την Τουρκία.
Γιατί πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη η δήλωση Erdogan για εισβολή
Ωστόσο, η τελευταία δήλωση του Erdogan σηματοδοτεί μια κλιμάκωση της έντασης. Θα μπορούσε κανείς να θυμηθεί ότι η Τουρκία περιόρισε ορισμένες από τις εξαγωγές της στο Ισραήλ τον Απρίλιο και λέγεται ότι σταμάτησε κάθε εμπόριο με τη χώρα τον Μάιο.
Το Τελ Αβίβ με τη σειρά του απειλεί να τερματίσει τη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με την Άγκυρα. Θα μπορούσαν τα πράγματα να κλιμακωθούν στρατιωτικά;
Η δήλωση του Erdogan, αν ληφθεί σοβαρά υπόψη, φαίνεται να δείχνει προς αυτή την κατεύθυνση. Αυτό θα περιέπλεκε περαιτέρω μια ήδη περίπλοκη γεωπολιτική σκακιέρα.
Με την πρόσφατη δολοφονία από το Ισραήλ του πολιτικού ηγέτη της Hamas, Ismail Haniyeh στο Ιράν, ο μακροχρόνιος πόλεμος αντιπροσώπων Ισραήλ-Ιράν (ο λεγόμενος «μυστικός πόλεμος») κινδυνεύει να κλιμακωθεί σε άμεσο πόλεμο – κάτι που είναι μια ανησυχητική προοπτική.
Το Ισραήλ τους ένωσε όλους εναντίον του – Βαθιά διχασμένο το ΝΑΤΟ
Οι προσπάθειες της Τουρκίας να προβληθεί ως περιφερειακός ή ακόμη και παγκόσμιος ηγέτης (ως η «φωνή της συνείδησης της ανθρωπότητας», σύμφωνα με τα λόγια του υπουργείου Εξωτερικών της) αποτελούν μέρος ευρύτερων φιλοδοξιών που πολλοί έχουν περιγράψει ως νεο-οθωμανική ατζέντα.
Αυτό πάντα γινόταν δεκτό με ενστάσεις στη Μέση Ανατολή και πέρα από αυτήν.
Κάποιος μπορεί να θυμηθεί ότι ήδη από το 2021, τα κράτη του Κόλπου (με εξαίρεση το Κατάρ) θεωρούσαν την Άγκυρα και την Τεχεράνη ως μεγαλύτερη απειλή από το Ισραήλ – με την Τουρκία να εμπλέκεται σε πολλούς πολέμους αντιπροσώπων με αραβικά κράτη στη Βόρεια Αφρική.
Στην παρούσα φάση θα μπορούσε να υποστηρίξει κάποιος ότι το Ισραήλ άθελά του ενώνει εναντίον του Πέρσες, Άραβες και Τούρκους.
Την ίδια στιγμής ο βαθύτερος διχασμός εντός του ΝΑΤΟ και της ευρύτερης Δύσης αποκαλύπτεται ξεκάθαρα, με την Τουρκία να καταφέρεται όλο και πιο συχνά κατά του Βορειοατλαντικού Συμφώνου και των συμμάχων του.
Από αυτή τη δυσάρεστη κατάσταση για το ΝΑΤΟ δεν φαίνεται να υπάρχει διέξοδος.