Πριν από πέντε μήνες, οι ηγέτες της Ρωσίας και της Βόρειας Κορέας υπέγραψαν συνθήκη αμοιβαίας άμυνας και συνεργασίας, εμβαθύνοντας τους δεσμούς που εκτείνονται πέρα από τον Ψυχρό Πόλεμο. Τις τελευταίες εβδομάδες Βορειοκορεάτες στρατιώτες έχουν σταλεί στη Ρωσία για να συμμετάσχουν στον πόλεμο κατά της Ουκρανίας, με τη στρατιωτική συνεργασία να προκαλεί διεθνείς αντιδράσεις και ανησυχίες.
Οι μόνοι ίσως που δεν ανησυχούν είναι οι ίδιοι οι Βορειοκορεάτες στρατιώτες. Για την ακρίβεια η αποστολή τους στη Ρωσία θεωρείται για αυτούς ευκαιρία ζωής όσο σκληρό κι αν φαντάζει σε εμάς.
Ο Ryu Seong-hyeon πέρασε την ισχυρά οχυρωμένη Ζώνη Αποστρατιωτικοποίησης της Κορέας το 2019, αναζητώντας την ελευθερία του και έγινε ένας από τους λίγους στρατιώτες που επιλέγουν την αποστασία.
Το προφίλ του μοιάζει με πολλών από τους νεοαφιχθέντες στρατιώτες στη Ρωσία σήμερα: νεαρός, υποσιτισμένος και χωρίς καμία επαφή με τον έξω κόσμο. Θυμάται να κουβαλάει τούβλα σε εργοτάξια και να τρέμει από το κρύο όταν βρισκόταν σε σκοπιά. Η τροφή του ήταν ρύζι με καλαμπόκι σε μορφή χυλού, ενώ το κρέας ήταν πολυτέλεια μόνο για τις γιορτές.
Αν τότε του έδιναν εντολή να πολεμήσει στο πλευρό των Ρώσων, ο 28χρονος σήμερα Ryu θα απαντούσε χωρίς δισταγμό “ευχαριστώ” και θα τον ενδιέφερε μόνο εάν το φαγητό θα ήταν καλύτερο από αυτό που έτρωγε.
Οι Βορειοκορεάτες μαχητές που στέλνονται στη Ρωσία για να συμμετάσχουν στον πόλεμο κατά της Ουκρανίας έχουν χαρακτηριστεί μισθοφόροι, “τροφή για τα κανόνια” και δεύτερης κατηγορίας στρατιώτες. Ωστόσο, πρώην Βορειοκορεάτες στρατιώτες και στρατιωτικοί αναλυτές τονίζουν ότι αυτό που παραβλέπεται είναι πόσο αποφασισμένοι να πεθάνουν είναι πολλοί από αυτούς αλλά και πόσο πρόθυμοι μπορεί να είναι για να διαφύγουν από τις άθλιες συνθήκες της πατρίδας τους.
Πριν λίγες ημέρες Ουκρανοί αξιωματούχοι ανέφεραν ότι για πρώτη φορά στρατεύματα της Βόρειας Κορέας ενεπλάκησαν σε μάχες μικρής κλίμακας στη ρωσική περιοχή Κουρσκ. Μια ημέρα αργότερα, η Νότια Κορέα εκτίμησε ότι οι νεοαφιχθέντες στρατιώτες δεν είχαν ακόμη εμπλακεί στον πόλεμο, με τις ΗΠΑ να σχολιάζουν πως είναι απλά ζήτημα ημερών.
Το ερώτημα όμως που προκύπτει από όλα αυτά είναι το επίπεδο αποφασιστικότητας που θα επιδείξουν αυτοί οι στρατιώτες σε μια μάχη μακριά από την πατρίδα τους και για έναν άγνωστο σε εκείνους σκοπό.
Σχεδόν όλα τα στρατεύματα που αποστέλλονται στη Ρωσία -που περιλαμβάνουν μαχητές των ειδικών δυνάμεων- θα έχουν παρόμοια κίνητρα, λένε οι πρώην στρατιώτες της Βόρειας Κορέας.
Έχουν γαλουχηθεί από νεαρή ηλικία να θυσιάζουν τα πάντα για τον ηγέτη τους. Τα παιδιά παροτρύνονται στα σχολικά τους βιβλία να αποδείξουν την αφοσίωσή τους στο καθεστώς και γίνονται εθελοντικά στόχοι υποθετικών χτυπημάτων πυροβολικού.
Έτσι για πολλούς στρατιώτες το να σταλούν στη Ρωσία θεωρείται ευκαιρία ζωής: να επιστρέψουν με χρήματα και δόξα για το καθεστώς του Κιμ Γιονγκ Ουν. Όσοι πέσουν στη μάχη τιμούνται ως μάρτυρες, ενώ όσοι επιβιώσουν επιστρέφουν ως ήρωες.
Ακόμη και οι κορυφαίοι στρατιώτες της Βόρειας Κορέας στερούνται σύγχρονου εξοπλισμού και πόρων, γεγονός που τους τοποθετεί σε μειονεκτική θέση σε σύγκριση με τις ειδικές δυνάμεις που έχουν εκπαιδευτεί στις ΗΠΑ, την Ευρώπη ή τη Νότια Κορέα, σύμφωνα με τον David Maxwell, απόστρατο συνταγματάρχη των Ειδικών Δυνάμεων του αμερικανικού στρατού με εκτενή εμπειρία στην Ασία.
Όπως εξηγεί στη WSJ, πολλοί από τους στρατιώτες της Βόρειας Κορέας, ακόμη και οι ειδικές δυνάμεις, αφιερώνουν το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου τους σε αγροτικές ή οικοδομικές εργασίες.
“Η εκπαίδευση των δυνάμεων ειδικών επιχειρήσεων της Βόρειας Κορέας παράγει εξαιρετικά πειθαρχημένους στρατιώτες με έντονη αφοσίωση, που συχνά είναι πρόθυμοι να αναλάβουν ακραίους κινδύνους με περιορισμένο εξοπλισμό”, επισημαίνει ο Maxwell.
Στη ρωσοουκρανική σύγκρουση, οι ένοπλες δυνάμεις και των δύο πλευρών αριθμούν εκατοντάδες χιλιάδες στρατιώτες, με τη φθορά και τις απώλειες να παραμένουν υψηλές. Η Ρωσία μπορεί να στρατολογήσει περισσότερους από 30.000 νέους στρατιώτες κάθε μήνα, αν και συχνά χάνει τον ίδιο αριθμό σε νεκρούς ή τραυματίες στην Ουκρανία, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Δύσης. Η Ουκρανία υφίσταται χαμηλότερα ποσοστά απωλειών, αν και τα ακριβή στοιχεία παραμένουν ασαφή.
Αυτό που προκαλεί ανησυχία με την αρχική ανάπτυξη των Βορειοκορεατών στρατιωτών στη Ρωσία είναι η δυνατότητα της χώρας να στείλει ακόμη περισσότερους. Η Βόρεια Κορέα διαθέτει έναν από τους μεγαλύτερους τακτικούς στρατούς στον κόσμο, με περίπου 1,2 εκατομμύρια στρατιώτες εν ενεργεία και αρκετά εκατομμύρια ακόμη σε εφεδρεία, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Νότιας Κορέας. Επιπλέον, το καθεστώς του Κιμ Γιονγκ Ουν διατηρεί τη μεγαλύτερη μονάδα ειδικών δυνάμεων στον κόσμο, με περίπου 200.000 άτομα, όπως αναφέρουν στρατιωτικοί αναλυτές.
Οι στρατιώτες που αποστέλλονται στη Ρωσία αναμένεται να λαμβάνουν μηνιαίο μισθό περίπου 2.000 δολαρίων, μεγάλο μέρος του οποίου θα καταλήγει στο καθεστώς, σύμφωνα με αξιωματούχους της Νότιας Κορέας. Παρ’ όλα αυτά, το ποσό αυτό είναι τεράστιο για τη Βόρεια Κορέα, όπου οι περισσότεροι πολίτες ζουν με μηνιαία εισοδήματα που δεν ξεπερνούν λίγα δολάρια.
Για δεκαετίες, η Βόρεια Κορέα παλεύει να εξασφαλίσει αρκετή τροφή για τον λαό της, λόγω της διεθνούς απομόνωσης και της κακοδιαχείρισης της οικονομίας, με την κατάσταση να επιδεινώνεται από φυσικές καταστροφές. Σύμφωνα με έκθεση του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος, περίπου το 45% του πληθυσμού της χώρας, που ανέρχεται σε 26 εκατομμύρια άτομα, υποσιτίζεται. Ακόμη και ο στρατός, που συνήθως απολαμβάνει ειδικά προνόμια, αντιμετωπίζει χρόνιες ελλείψεις τροφίμων.
Ωστόσο, οι ειδικές δυνάμεις κατέχουν ξεχωριστή θέση στην ιεραρχία του στρατού της Βόρειας Κορέας. Λαμβάνουν καλύτερη σίτιση από άλλες μονάδες και υποβάλλονται σε εντατική εκπαίδευση που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων καταστροφή υποδομών και δολοφονίες. Η κρατική τηλεόραση προβάλλει συχνά πλάνα που τονίζουν τα “θεατρινίστικα” στοιχεία της εκπαίδευσής τους: Στρατιώτες σπάνε λάμπες με γυμνά χέρια, μαχητές χωρίς πουκάμισα δέχονται χτυπήματα με ξύλινα ρόπαλα, ενώ άλλοι λυγίζουν μεταλλικές ράβδους.
Τον Σεπτέμβριο, ο Κιμ Γιονγκ Ουν επέβλεψε ασκήσεις αναγνώρισης και επιδρομών από τις ειδικές δυνάμεις, παρουσιάζοντας τις “αήττητες επαναστατικές ένοπλες δυνάμεις” της χώρας, όπως τις αποκάλεσαν τα κρατικά μέσα. Σύμφωνα με την προπαγάνδα, κάθε Βορειοκορεάτης μαχητής ισοδυναμεί με 100 εχθρούς. Η έγκριση του Κιμ γέμισε τους στρατιώτες με “απέραντη συγκίνηση, χαρά, υπερηφάνεια και αυτοεκτίμηση”, όπως μετέδωσε η κρατική τηλεόραση.
“Ένα ρίσκο που αξίζει”. Αξίζει;
Όσο όμως και αν ο ηγέτης της Βόρειας Κορέας δίνει έμφαση στην ενίσχυση του πυρηνικού οπλοστασίου της χώρας, επιδεικνύοντας τον στρατιωτικό εξοπλισμό του σε εντυπωσιακές παρελάσεις, οι εικόνες αυτές δεν αντανακλούν απαραίτητα την πραγματική κατάσταση του στρατού σε επίπεδο εξοπλισμού, καθώς οι οικονομικοί πόροι της χώρας είναι περιορισμένοι και δεν επαρκούν για τον εξοπλισμό των στρατιωτών με σύγχρονα μέσα.
Οι δε συνθήκες εκπαίδευσης και σίτισης των στρατιωτών δεν έχουν αλλάξει δραματικά από τότε που ανέλαβε την εξουσία τον Δεκέμβριο του 2011, επισημαίνει ο Bang Jong-kwan, πρώην υποστράτηγος του νοτιοκορεατικού στρατού.
Αυτό περιορίζει τον ρόλο των Βορειοκορεατών στρατιωτών στη Ρωσία σε απλούς πεζικάριους, καθώς αντιμετωπίζουν γλωσσικά εμπόδια και άγνοιας του εδάφους, όπως επισημαίνει ο ίδιος. Η μόνη εκπαίδευση που έχουν λάβει, σύμφωνα με την Υπηρεσία Πληροφοριών της Νότιας Κορέας, είναι σε περίπου 100 βασικούς στρατιωτικούς όρους στα ρωσικά, όπως “πυρ” και “στη θέση“.
“Θα έχουν υψηλές απώλειες, καθώς είναι απίθανο η Ρωσία να τους παράσχει προηγμένο εξοπλισμό ή πληροφορίες”, δήλωσε ο Bang Jong-kwan. Παρ’ όλα αυτά, πολλοί Βορειοκορεάτες στρατιώτες θεωρούν ότι το ρίσκο αξίζει.
Όπως εξηγεί ο Sim Ju-il, πρώην αξιωματικός του βορειοκορεατικού στρατού για 30 χρόνια, πριν διαφύγει στη Νότια Κορέα το 1998, πολλοί στρατιώτες έχουν ακούσει για τους Βορειοκορεάτες πιλότους που πολέμησαν ενάντια σε αμερικανικά αεροσκάφη κατά τον Πόλεμο του Βιετνάμ. Γνωρίζουν ότι μια αποστολή στο εξωτερικό μπορεί να εκτοξεύσει το κύρος τους, τόσο στους ίδιους όσο και στις οικογένειές τους.
Οι πιλότοι που επέστρεψαν από το Βιετνάμ έγιναν δεκτοί ως ήρωες και προήχθησαν σε ανώτατα αξιώματα, θυμάται ο 74χρονος Sim Ju-il. Ακόμη και οι σύζυγοι των πιλότων που έχασαν τη ζωή τους στη μάχη απέκτησαν υψηλόβαθμο καθεστώς στο Εργατικό Κόμμα, που τους εξασφάλισε πρόσβαση σε προνομιακές θέσεις εργασίας.
Αυτή την τυφλή αφοσίωση στο καθεστώς του Κιμ Γιονγκ Ουν είναι αυτό που ο Sim ελπίζει να σπάσει -πηγαίνοντας ο ίδιος, μαζί με άλλους 300 πρώην Βορειοκορεάτες στρατιωτικούς στην πρώτη γραμμή του πολέμου στην Ουκρανία. Όχι για να πολεμήσουν φυσικά.
Όπως υποστηρίζει, η παρουσία τους εκεί θα δημιουργήσει “ψυχολογική αναταραχή” στους Βορειοκορεάτες στρατιώτες, τους οποίους μέσω αντικαθεστωτικών φυλλαδίων και εκπομπών θα τους πείσουν να παραδοθούν ή να αυτομολήσουν.
“Θέλω να μάθουν ότι τους έχουν πει ψέματα. Δεν υπάρχει λόγος να πεθάνουν για την αφοσίωσή τους”, λέει χαρακτηριστικά o Sim.