Αγροτικές ενισχύσεις: Επιχείρηση «καθαρές επιδοτήσεις» 4,2 δισ. ευρώ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ / Τετάρτη 26 Νοεμβρίου 2025, 18:00 / Συν 1

Το νέο σχέδιο δράσης για τις αγροτικές επιδοτήσεις καθορίζει νέες προδιαγραφές με τις οποίες θα λειτουργεί το σύστημα διαχείρισης και ελέγχου το 2026, ενώ προβλέπει ένα υβριδικό μεταβατικό σύστημα για το 2025.

Δεύτερη κατανομή» με τα πλεονάζοντα ποσά για τις αγροτικές επιδοτήσεις προβλέπει ο σχεδιασμός του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ) για τη βασική ενίσχυση, αλλά και μέσω της συνδεδεμένης ενίσχυσης των οικολογικών σχημάτων.

Αυτό γίνεται προκειμένου οι ειλικρινείς στις δηλώσεις τους παραγωγοί να πάρουν συνολικά μεγαλύτερη επιδότηση από τα προηγούμενα χρόνια, αφού όμως πρώτα λάβουν «κουρεμένες» προκαταβολές.

Ειδικότερα, το νέο σχέδιο δράσης για τις αγροτικές επιδοτήσεις που ξεπερνούν τα 4,1 δισ. ευρώ καθορίζει νέες προδιαγραφές με τις οποίες θα λειτουργεί το σύστημα διαχείρισης και ελέγχου το 2026, ενώ ταυτόχρονα προβλέπει ένα υβριδικό μεταβατικό σύστημα για το 2025.

Διευκρινίσεις

Εν όψει των επικείμενων πληρωμών που αναμένονται να ξεκινήσουν στο τέλος της βδομάδας, το ΥΠΑΑΤ διευκρινίζει το νέο καθεστώς αλλά και τον τρόπο που θα ξεπεραστούν οι «αδικίες» που θα προκύψουν. Η φιλοσοφία του σχεδιασμού εστιάζει στη δεύτερη κατανομή, μέσω της οποίας, με δεδομένο το «περίσσευμα» που θα προκύψει από τον εξορθολογισμό των δηλώσεων, τα ποσά θα ανακατανεμηθούν υπέρ των έντιμων παραγωγών.

Ειδικά για τους κτηνοτρόφους, για να διορθωθεί η όποια αδικία προκύψει από την κατάργηση της «τεχνικής λύσης» μετά την πληρωμή της προκαταβολής της βασικής ενίσχυσης, ο ΟΠΕΚΕΠΕ θα προχωρήσει, μέσω της διαδικασίας ενστάσεων, σε μια συμπληρωματική κατανομή βάσει των τιμολογίων πώλησης του γάλακτος και του κρέατος και αγοράς των ζωοτροφών.

Αναλυτικότερα, το υβριδικό μεταβατικό σύστημα πληρωμών και ελέγχων για τις εκκρεμότητες ύψους περίπου 1,1 δισ. ευρώ για το 2025 προβλέπει για τον υπολογισμό των αγροτικών εκτάσεων -και για να αντιμετωπιστούν τα φαινόμενα των εικονικών μισθωτηρίων και των καταπατήσεων- υποχρεωτική από φέτος δήλωση του Αριθμού Ταυτότητας Ακινήτου (ΑΤΑΚ) για όλα τα αγροτεμάχια και σε ειδικές περιπτώσεις δήλωση του Κωδικού Αριθμού Εθνικού Κτηματολογίου (ΚΑΕΚ).

Οι τελευταίες αφορούν μικρά αγροτεμάχια έως 20 στρέμματα στα οποία εμφανίζεται το φαινόμενο της πολυϊδιοκτησίας και για τα οποία γίνεται δεκτός ο ΚΑΕΚ.

Για αγροτεμάχια και ειδικότερα κοπτολίβαδα όπου έχουν προκύψει ευρήματα από τους ελέγχους (π.χ. αναντιστοιχίες με δορυφορικές φωτογραφίες), κυρίως σε περιοχές της Κεντρικής Μακεδονίας και της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, θα κληθούν οι αγρότες, αφού κάνουν ενστάσεις, μέσω συστήματος φωτογράφησης να διορθώσουν τις αναντιστοιχίες αυτές. Και αφού αξιολογηθούν, στη συνέχεια θα πληρωθούν τα αγροτεμάχια που θα κριθούν επιλέξιμα.

Στις περιπτώσεις που έχουν δηλωθεί λανθασμένοι ΚΑΕΚ, με αποτέλεσμα να εξαιρεθούν από την καταβολή της προκαταβολής της βασικής ενίσχυσης, θα δοθεί η δυνατότητα διόρθωσης μέσω ενστάσεων και στη συνέχεια θα πληρωθούν τα αγροτεμάχια που θα κριθούν επιλέξιμα.

Το ζωικό κεφάλαιο

Αντίστοιχα, ο υπολογισμός του ζωικού κεφαλαίου, δηλαδή ο αριθμός των ζώων, προσδιορίζεται με αντικειμενικά στοιχεία: τα τιμολόγια πώλησης γάλακτος κρέατος, καθώς και αγορών ζωοτροφών. Τα στοιχεία αντλούνται από τον ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, από το myDATA και τις Δηλώσεις Ε3. Ελέγχεται δηλαδή το σύνολο των, σχετικών με τη δραστηριότητα του παραγωγού, οικονομικών συναλλαγών, αποδίδοντας νόημα στο βασικό όρο επιλεξιμότητας που είναι ο «ενεργός γεωργός».

Για τη διασφάλιση αντικειμενικού υπολογισμού του ζωικού κεφαλαίου εφαρμόζεται ειδική μεθοδολογία, με βάση την ελάχιστη αναλογία παραγωγής γάλακτος και αριθμού ζώων (100 κιλά γάλακτος ανά επιλέξιμη προβατίνα ή αίγα), τα επίσημα στοιχεία σφαγών και τις ζωοτροφές. Όπου υφίστανται όλα τα στοιχεία, λαμβάνεται υπόψη ο υπολογισμός που αποτυπώνει τον μεγαλύτερο αριθμό ζώων.

Για τους βοσκοτόπους έχει αναθεωρηθεί η διαδικασία κατανομής επιλέξιμης γης μέσω της τεχνικής λύσης και η έκταση πλέον προσδιορίζεται από τα στοιχεία της παραγωγικής δραστηριότητας των κτηνοτρόφων. Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι δεν μπορεί κανείς πλέον να ενεργοποιεί δικαιώματα σε βοσκότοπους που βρίσκονται εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά από το μαντρί του.

Οι ενισχύσεις δίνονται εκεί όπου πράγματι βόσκουν τα ζώα και παράγεται προϊόν. Οι δημόσιοι βοσκότοποι κατανέμονται στον νομό που βρίσκεται η κτηνοτροφική εγκατάσταση ή στον όμορο νομό, ενώ όσοι διαθέτουν ιδιωτικούς βοσκότοπους λαμβάνουν ενίσχυση μόνο για τη διατήρηση του βοσκότοπου για την οποία απαιτείται ελάχιστη βοσκοφόρτωση 0,2 MMZ/ha βάσει των προβλέψεων της ΣΣ ΚΑΠ 2023-2027.

Στις περιπτώσεις που οι διαθέσιμοι βοσκότοποι δεν επαρκούν για να καλύψουν το ζωικό κεφάλαιο των κτηνοτρόφων, όπως τεκμαίρεται από τα στοιχεία (γάλα – κρέας – ζωοτροφές), αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να μειώνεται καταφανώς άδικα η επιδότηση των κτηνοτρόφων αυτών.

Για να διορθωθεί η αδικία αυτή μετά την πληρωμή της προκαταβολής της βασικής ενίσχυσης ο ΟΠΕΚΕΠΕ θα προχωρήσει σε μια συμπληρωματική κατανομή βάσει των τιμολογίων του γάλακτος και του κρέατος που πούλησαν καθώς και των ζωοτροφών που αγόρασαν έτσι ώστε να μην αδικηθούν από τις πληρωμές. Από τα παραπάνω κριτήρια λαμβάνεται υπόψη το ευμενέστερο για τους κτηνοτρόφους,

Αξίζει να επισημανθεί ότι οι γεωργοί και κτηνοτρόφοι διατηρούν το δικαίωμα ένστασης. Ο ΟΠΕΚΕΠΕ το προσεχές διάστημα θα ανακοινώσει διαδικασία υποβολής ενστάσεων για τη θεραπεία των όποιων προβλημάτων.

Το νέο σύστημα πληρωμών

Σε ό,τι αφορά τα βασικά χαρακτηριστικά του νέου συστήματος πληρωμών και ελέγχων για το 2026 όταν το συνολικό ύψος των κοινοτικών και εθνικών πόρων ξεπερνά τα 3 δισ. ευρώ, περιλαμβάνουν:

-Δημιουργία νέου ψηφιακού γεωχωρικού χάρτη της χώρας, ο οποίος θα επιτρέπει τον σαφή διαχωρισμό των επιλέξιμων και μη επιλέξιμων εκτάσεων για ενισχύσεις, ενώ θα ανανεώνεται συστηματικά.

-Ενιαία ψηφιακή βάση δεδομένων για την ακριβή καταγραφή και παρακολούθηση αιγοπροβάτων η οποία θα συνδεθεί απευθείας με το ΟΣΔΕ. Κάθε αιγοπρόβατο θα σημαίνεται με ηλεκτρονικό «βώλο» και τα στοιχεία του θα τηρούνται αποκλειστικά στη νέα βάση.

-Οι έλεγχοι στις δηλώσεις θα είναι εκτεταμένοι και πιο στοχευμένοι, με εφαρμογή εργαλείων ανάλυσης κινδύνου, όπως προβλέπεται στο εγκεκριμένο Σχέδιο Δράσης.

-Διασταυρωτικοί έλεγχοι με τα στοιχεία του Εθνικού Κτηματολογίου και του νέου Μητρώου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΜΙΔΑ) της ΑΑΔΕ.