Ολέθρια έκπληξη στη Δύση από Ρωσία και Ιράν – Πώς οι βαλλιστικοί Fath-360 αλλάζουν τα δεδομένα σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή

Η στρατιωτική συνεργασία Ιράν και Ρωσίας βρίσκεται στο ανώτερο δυνατό επίπεδο και πλέον επισφραγίζεται με μια στρατιωτική – εξοπλιστική συμφωνία που αναμενόταν εδώ και δύο χρόνια και ενδέχεται να έχει απρόβλεπτες συνέπειες σε δύο πολεμικά μέτωπα.
Πρόκειται για την αποστολή πυραύλων Fath-360 (CRBMs) από την Τεχεράνη στη Μόσχα, με την Ισλαμική Δημοκρατία να μεταφέρει έτσι για πρώτη φορά στην ιστορία πυραύλους στην ευρωπαϊκή ήπειρο.
Αν και οι Fath-360 δεν παρέχουν στη Ρωσία κάτι το ρηξικέλευθο ενισχύουν τα αποθέματα των πυραύλων της και, το κυριότερο, λειτουργούν συμπληρωματικά ως προς το υπάρχον οπλοστάσιο της και της επιχειρησιακές της δυνατότητες.
Η συμφωνία αυτή αποτελεί ως εκ τούτου μια ένδειξη για το πόσο στενές είναι πια οι σχέσεις Ρωσίας και Ιράν, ενώ οι πιθανές της επιπτώσεις υπερβαίνουν κατά πολύ τα ευρωπαϊκά πράγματα.

Τρόμος στη Δύση για την παράδοση των Fath – 360 στη Ρωσία

Στις 10 Σεπτεμβρίου, ο Υπουργός Εξωτερικών Antony Blinken και το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ επιβεβαίωσαν ότι το Ιράν είχε προμηθεύσει Fath-360 CRBMs στη Ρωσία.
«Δεκάδες Ρώσοι στρατιωτικοί εκπαιδεύτηκαν στο Ιράν για να χειρίζονται το σύστημα Fath-360», δήλωσε ο Blinken.
Σύμφωνα με το Υπουργείο Οικονομικών, η εκπαίδευση πραγματοποιήθηκε το καλοκαίρι του 2024, κατόπιν συμφωνίας που υπογράφηκε στα τέλη του 2023 για την παράδοση «εκατοντάδων πυραύλων», και η πρώτη αποστολή έφτασε «στις αρχές Σεπτεμβρίου».
Πολλά μέσα ενημέρωσης, επικαλούμενα ανώνυμους Ουκρανούς αξιωματούχους, ανέφεραν ότι η Ρωσία έλαβε περισσότερους από 200 πυραύλους Fath-360.
Τον Αύγουστο, Ευρωπαίοι αξιωματούχοι πληροφοριών δήλωσαν στο Reuters ότι η ρωσο-ιρανική συμφωνία, η οποία υπεγράφη στην Τεχεράνη στις 13 Δεκεμβρίου, περιλάμβανε, εκτός από τους Fath-360, και έναν άλλον CRBM με την ονομασία Ababil.
Αυτός ο πύραυλος, που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά σε έκθεση όπλων στη Μόσχα το 2023, έχει μικρότερο βεληνεκές και μικρότερη κεφαλή από τον Fath-360.

Αν και οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι ανέφεραν ότι το Ιράν είχε εκπαιδεύσει Ρώσους στρατιωτικούς στο Fath-360, δεν παρείχαν περισσότερες πληροφορίες για τον Ababil.
Η αγορά του Fath-360 από τη Ρωσία είναι απρόσμενη εξέλιξη, καθώς προηγούμενα ρεπορτάζ έδειχναν ότι η Ρωσία ενδιαφερόταν για τους βαλλιστικούς πυραύλους μικρού βεληνεκούς Fateh-110 και Zolfaghar του Ιράν.
Αυτοί οι πύραυλοι έχουν μεγαλύτερο βεληνεκές και μεγαλύτερη κεφαλή από τους Fath-360, και το Ιράν τους έχει χρησιμοποιήσει σε πολλές επιθέσεις την τελευταία δεκαετία.
Όπως όμως τόνισαν οι Ισραηλινοί αξιωματούχοι, η Τεχεράνη μπορεί να απέφυγε την παροχή αυτών των πυραύλων λόγω φόβου για διεθνείς αντιδράσεις.

Οι δυνατότητες του Fath-360

Το 2020, τα ιρανικά μέσα άρχισαν να διαρρέουν σε ΜΜΕ την προσθήκη των CRBMs στο οπλοστάσιο βαλλιστικών πυραύλων της Τεχεράνης, το μεγαλύτερο στη Μέση Ανατολή.
Αυτοί οι πύραυλοι, συμπεριλαμβανομένου του Fath-360, προέρχονται από την οικογένεια Fateh των βαλλιστικών πυραύλων μικρού βεληνεκούς με στερεό καύσιμο. Οι CRBMs καλύπτουν ένα κρίσιμο κενό στο οπλοστάσιο του Ιράν και έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί στη Μέση Ανατολή.
Το 2022, το Ιράν εκτόξευσε περίπου 70 CRBMs εναντίον κουρδικών στόχων στο Ιράκ, προκαλώντας το θάνατο ενός Αμερικανού πολίτη.
Η εξαγωγή αυτών των πυραύλων στη Ρωσία, η οποία είχε βοηθήσει το ιρανικό πυραυλικό πρόγραμμα τη δεκαετία του 1990, ενισχύει το κύρος της Ισλαμικής Δημοκρατίας.
Σύμφωνα με τον Blinken και το ιρανικό υπουργείο Άμυνας, ο Fath-360, γνωστός και ως BM-120, έχει μέγιστο βεληνεκές 120 χιλιομέτρων και φέρει κεφαλή 150 κιλών, ενώ παρέχει τη δυνατότητα παραλλαγών με εκρήξιμη ή διατρητική κεφαλή.
Ο πύραυλος χρησιμοποιεί δορυφορική καθοδήγηση και έχει περιθώριο σφάλματος τα 30 μέτρα, που θεωρείται σχετικά ανακριβής σύμφωνα με τα σύγχρονα πρότυπα.
Το Ιράν χρησιμοποιεί τροποποιημένα φορτηγά ως εκτοξευτές, τα οποία μπορούν να μεταφέρουν έναν έως έξι πυραύλους.
Παρόλα αυτά, σύμφωνα με πληροφορίες του Reuters, το Ιράν δεν παρείχε εκτοξευτές στη Ρωσία.
Είναι πιθανό η Ρωσία να ανέπτυξε δικούς της εκτοξευτές, θεωρώντας τα ιρανικά φορτηγά ακατάλληλα λόγω περιορισμένης κινητικότητας εκτός δρόμου και χαμηλής προστασίας για το πλήρωμα.

Κι όμως, οι Fath-360 θα είναι μια πολύτιμη προσθήκη για τη Ρωσία

Ο Fath-360 δεν προσφέρει στη Ρωσία δραματικά νέες δυνατότητες, αλλά ενισχύει την υπάρχουσα δυναμική του οπλοστασίου της.
Αν και η ρωσική παραγωγή πυραύλων πιθανότατα έχει αυξηθεί από το 2022, η ζήτηση … εξακολουθεί να υπερβαίνει την προσφορά.
Το πλέον κομβικό στοιχείο είναι ότι οι ιρανικοί πύραυλοι θα μπορούσαν να απελευθερώσουν τα πιο εξελιγμένα ρωσικά πυρομαχικά προκειμένου να μπορούν να πλήττουν πιο σημαντικούς στόχους.
Από τον Μάρτιο, οι ρωσικές επιθέσεις έχουν φθείρει την ουκρανική ενεργειακή υποδομή, και η Μόσχα επιδιώκει να την καταστρέψει ολοσχερώς καθώς πλησιάζει ο χειμώνας.
Η Ουκρανία διαθέτει μόνο λίγες συστοιχίες πυραύλων εδάφους-αέρος που μπορούν να αναχαιτίσουν αξιόπιστους βαλλιστικούς πυραύλους.
Αν η Ρωσία καταφέρει να επικεντρώσει περισσότερους από τους πυραύλους Iskander σε αποστολές βαθιάς διείσδυσης, η περιορισμένη αμυντική ικανότητα της Ουκρανίας θα δοκιμαστεί ακόμη περισσότερο.
Ο Fath-360 συμπληρώνει τις υφιστάμενες δυνατότητες της Ρωσίας για πλήγματα μικρότερου βεληνεκούς.
Σε αυτό το πεδίο οι επιχεριησιακές δυνατότητες της Μόσχας περιλαμβάνουν το σύστημα πολλαπλής εκτόξευσης ρουκετών Tornado-S, με καθοδηγούμενες ρουκέτες 9M544 και 9M549 διαμέτρου 300 χιλιοστών, που έχουν παρόμοιο βεληνεκές με τον Fath-360, αλλά φέρουν πυρομαχικά διασποράς.
Πιθανοί στόχοι για τον Fath-360 μπορεί να είναι κέντρα διοίκησης, αποθήκες πυρομαχικών, συγκεντρώσεις εξοπλισμού και συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας.
Λόγω της μονοκόμματης πολεμικής κεφαλής και της χαμηλής ακρίβειας του Fath-360, όμως, η αποτελεσματική στόχευση μικρότερων στόχων θα είναι δύσκολη.
Οι Ρώσοι θα πρέπει να εκτοξεύσουν μεγαλύτερους αριθμούς πυραύλων για να επιτύχουν τα επιθυμητά αποτελέσματα, γεγονός που θα τους αναγκάσει να εξαντλήσουν τα αποθέματά τους γρηγορότερα, ενώ η ιρανική παραγωγή μπορεί να μην καταφέρει να καλύψει τη ζήτηση.
Ως εκ τούτου, ο Fath-360 μπορεί να αποδειχθεί πιο χρήσιμος για επιθέσεις σε μεγάλες υποδομές σε πόλεις κοντά στην πρώτη γραμμή, όπως το Kharkiv και η Zaporizhia.
Η Ρωσία θα μπορούσε επίσης να χρησιμοποιήσει τους ιρανικούς πυραύλους για βομβαρδισμούς σε περιοχές μεγάλης συγκέντρωσης πληθυσμού των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας.
Ο Fath-360 θα ήταν πιθανώς πιο κατάλληλος για αυτό το έργο σε σύγκριση με τους αντιαεροπορικούς πυραύλους που οι Ρώσοι συχνά χρησιμοποιούν για επιθέσεις εδάφους με το σύστημα S-300/400.

Game changer για τη θέση του Ιράν στη Μέση Ανατολή η συμφωνία με τη Μόσχα

Παρόλο που το Ιράν επέλεξε τεικά να παραδώσει τον πύραυλο Fath-360 στη Ρωσία μετά την άρση των απαγορεύσεων του ΟΗΕ για το πρόγραμμα βαλλιστικών πυραύλων τον Οκτώβριο του 2023, το γεγονός ότι η πώληση τελικά πραγματοποιήθηκε στέλνει ένα μήνυμα για το κατά πόσο τελικά οι δυτικές κυρώσεις μπορούν να επηρεάσουν τα πράγματα…
Είναι προφανές ότι η Τεχεράνη δεν αντιμετώπισε επαρκές κόστος για τις μεταφορές drones στη Ρωσία τα τελευταία δύο χρόνια.
Πλέον, η Τεχεράνη φαίνεται αποφασισμένη να χτίσει γέφυρες με τη Μόσχα και να μετατρέψει τη συναλλακτική τους σχέση σε μια μακροπρόθεσμη στρατηγική συνεργασία.
Η Τεχεράνη πιθανότατα ποντάρει στη Μόσχα, ώστε να λειτουργήσει ως σύμμαχός της στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για τα επόμενα χρόνια, εμποδίζοντας πολυμερείς προσπάθειες επιβολής πολιτικής και οικονομικής πίεσης στο καθεστώς του Khamenei.
Αυτή η τακτική κίνηση θα είναι εξόχως πολύτιμη για την Τεχεράνη, ιδίως μετά τον Οκτώβριο του 2025, όταν οι δυτικές χώρες θα χάσουν τη δυνατότητα να επαναφέρουν αυτόματα τις διεθνείς κυρώσεις στο Ιράν, που είχαν ανασταλεί από τη συμφωνία του 2015.
Η σημασία της διπλωματικής παρέμβασης της Ρωσίας ενισχύεται από τον προηγούμενο ρόλο της ως διαμεσολαβητή στις διαπραγματεύσεις για την αναβίωση της πυρηνικής συμφωνίας.
Από στρατιωτική άποψη, ο πόλεμος στην Ουκρανία θα αποτελέσει ένα «τεστ» άνευ προηγουμένου για τον πύραυλο Fath-360 — όπως και για οποιονδήποτε άλλο ιρανικό πύραυλο.
Το σύστημα μπορεί να αποδειχθεί αναποτελεσματικό στη μάχη, όπως οι βραχείας εμβέλειας βαλλιστικοί πύραυλοι KN-23 που η Ρωσία έλαβε από τη Βόρεια Κορέα.
Ωστόσο, αυτή η εμπειρία μπορεί να βοηθήσει την Τεχεράνη να βελτιώσει τον Fath-360 και άλλα συστήματα βαλλιστικών πυραύλων, δημιουργώντας έναν πιο ισχυρό κίνδυνο για τις δυνάμεις των ΗΠΑ, το Ισραήλ ή άλλους στόχους στη Μέση Ανατολή.
Ένα άλλο ζήτημα είναι η υλική ή τεχνολογική βοήθεια που μπορεί να λάβει η Τεχεράνη σε αντάλλαγμα για τη συμφωνία πυραύλων.
Από τη στιγμή ξέσπασε σε πλήρη κλίμακα η ρωσο-ουκρανική σύγκρουση 2022, η ρωσο-ιρανική συνεργασία έχει φτάσει στο ανώτατο δυνατό επίπεδό της.
Η Τεχεράνη έχει προμηθεύσει τη Μόσχα με χιλιάδες drones Shahed και άλλη στρατιωτική βοήθεια, συμπεριλαμβανομένης της βοήθειας για τη δημιουργία εργοστασίου κατασκευής Shahed στη Ρωσία.
Σε αντάλλαγμα, η Ρωσία έχει προσφέρει στην Ισλαμική Δημοκρατία «πρωτοφανή αμυντική συνεργασία», όπως ανέφερε πέρυσι ο εκπρόσωπος του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΠΑ, John Kirby.
Άλλωστε το επόμενο διάστημα αναμένεται να κλειδώσει και η πιθανή πώληση ρωσικών μαχητικών αεροσκαφών Su-35 στο Ιράν.
Περαιτέρω ρωσική υποστήριξη θα μπορούσε να αυξήσει την ιρανική απειλή απέναντι στα αμερικανικά συμφέροντα στη Μέση Ανατολή.
Πράγματι, σύμφωνα με αναφορές αξιωματούχων των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου, υπάρχει ανησυχία ότι η Μόσχα έχει εντείνει τη συνεργασία της με την Τεχεράνη στο πεδίο της πυρηνικής τεχνολογίας τους τελευταίους μήνες, ενδεχομένως φέρνοντας τους Ιρανούς πιο κοντά στην κατασκευή ενός πυρηνικού όπλου.
Κι αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικά καθώς  θα σηματοδοτούσε πλήρη αλλαγή πλεύσης της Ρωσίας, η οποία εώς τώρα συμφωνούσε και συνεγαζόταν με τη Δύση για τον περιορισμό του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος.
Αντίστοιχα, η Ρωσία θα μπορούσε να ενισχύσει την υποστήριξή της στο ιρανικό διαστημικό πρόγραμμα.
Η Μόσχα έχει ήδη θέσει σε τροχιά πολλούς ιρανικούς δορυφόρους χρησιμοποιώντας ρωσικούς πυραύλους.
Η Ρωσία θα μπορούσε να βοηθήσει την Τεχεράνη να επιταχύνει την ανάπτυξη των δικών της διαστημικών εκτοξευτικών οχημάτων (SLVs).
Αυτή η τεχνολογία θα μπορούσε, με τη σειρά της, να βοηθήσει το Ιράν να αναπτύξει έναν διηπειρωτικό βαλλιστικό πύραυλο, ικανό να απειλήσει την ευρωπαϊκή ήπειρο, τις Ηνωμένες Πολιτείες και κυρίως, το Ισραήλ…