6+1 σενάρια για το γαλλικό αδιέξοδο – Ποια είναι τα επικρατέστερα και ποια δεν έχουν καμία ελπίδα

Καθώς ξεκινούν οι διαπραγματεύσεις για την προσπάθεια δημιουργίας ενός κυβερνητικού συνασπισμού, αυτά είναι τα πιθανά και απίθανα σενάρια για το μέλλον της Πέμπτης Δημοκρατίας

Η γαλλική κυβέρνηση βρίσκεται σε αδιέξοδο μετά τις βουλευτικές εκλογές και με την Εθνοσυνέλευσή της να «σπάει» στα τρία.

Αν και ο αριστερός συνασπισμός, το Νέο Λαϊκό Μέτωπο, «έπιασε» την κορυφή με 182 έδρες, δεν έχει απόλυτη πλειοψηφία. Αν και ο Γάλλος πρόεδρος, Εμάνουελ Μακρόν ζήτησε από τον πρωθυπουργό Γκάμπριελ Ατάλ να παραμείνει ως προσωρινός στη θέση του, σχήμα της μελλοντικής κυβέρνησης φαίνεται αβέβαιο.

Η έκπληξη ήρθε από το Νέο Λαϊκό Μέτωπο (NFP) – μια ευρεία συμμαχία του σκληρού αριστερού κόμματος France Unbowed , στο οποίο προσχώρησαν Σοσιαλιστές, Πράσινοι και Κομμουνιστές – που βρέθηκε στην κορυφή στον δεύτερο γύρο των βουλευτικών εκλογών της Γαλλίας.

Με 182 έδρες για τον αριστερό συνασπισμό, αλλά χωρίς αυτοδυναμία, 168 για τους κεντρώους του Προέδρου Μακρόν και 143 για την Εθνική Συσπείρωση, η Εθνοσυνέλευση χωρίστηκε σε τρία διακριτά μπλοκ.

Θολό διαγράφεται το πολιτικό τοπίο στη Γαλλία για πρώτη φορά από ιδρύσεως της Πέμπτης Δημοκρατίας το 1958.

Καθώς ξεκινούν οι διαπραγματεύσεις για την προσπάθεια δημιουργίας ενός κυβερνητικού συνασπισμού, το FRANCE 24 εξετάζει τα 6 + 1 πιθανά σενάρια που θα μπορούσαν να εκτυλιχθούν.

Σενάριο 1: Συμβίωση με το NFP
Οι 182 έδρες του NFP το καθιστούν τη μεγαλύτερη κοινοβουλευτική ομάδα, αλλά είναι πολύ χαμηλό από τις 289 που απαιτούνται για να σχηματιστεί η πλειοψηφία στη Βουλή των 577 εδρών.

Παρά την έλλειψη απόλυτης πλειοψηφίας, οι ηγέτες της συμμαχίας NFP κάλεσαν τον Μακρόν να διορίσει έναν πρωθυπουργό από τις τάξεις τους.

Ο ιδρυτής του France Unbowed (LFI), Ζα Λικ Μελανσόν απευθυνόμενος στον Μακρόν είπε ότι έχει «χρέος να καλέσει το Νέο Λαϊκό Μέτωπο να κυβερνήσει».

Σε περίπτωση διορισμού πρωθυπουργού του NFP, η Γαλλία θα εισέλθει σε μια περίοδο της λεγόμενης συγκατοίκησης – όταν ο πρόεδρος έχει χάσει την κυβερνητική πλειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση και αναγκάζεται να ορίσει έναν πρωθυπουργό από άλλο κόμμα.

Υπήρξαν τρεις προηγούμενες συμβιώσεις από την αρχή της Πέμπτης Δημοκρατίας το 1958 – κατά τη διάρκεια της θητείας του Σοσιαλιστή Προέδρου Φρανσουά Μιτεράν , μεταξύ 1986 και 1988, και ξανά μεταξύ 1993 και 1995, και στη συνέχεια υπό τον Ζακ Σιράκ μεταξύ 1997 και 2002.

Αλλά σε καθεμία από αυτές τις προηγούμενες περιόδους κοινής εξουσίας, είτε η δεξιά, είτε η αριστερά είχαν λάβει την απόλυτη πλειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση.

Το NFP, που δημιουργήθηκε βιαστικά μετά τη διάλυση της Εθνοσυνέλευσης, βρίσκεται τώρα αντιμέτωπο με την πρόκληση να αποφασίσει ποιον θα προτείνει για πρωθυπουργό.

Εάν σχηματιστεί κυβέρνηση υπό την ηγεσία του NFP, θα μπορούσε να προσπαθήσει να επιβάλει νομοθεσία μέσω της Συνέλευσης με διάταγμα. Το Σύνταγμα επιτρέπει την ψήφιση ενός νομοσχεδίου χωρίς ψηφοφορία, μια διαδικασία που καταγγέλθηκε τόσο από τη δεξιά όσο και από την αριστερά όταν χρησιμοποιήθηκε από τον Μακρόν, ιδίως για να επιβάλει τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος .

Σενάριο 2: Ο Ατάλ επικεφαλής μιας προσωρινής κυβέρνησης
Μετά την ήττα του κόμματος του προέδρου Μακρόν την Κυριακή, ο πρωθυπουργός Ατάλ ανακοίνωσε ότι θα υποβάλει την παραίτησή του, η οποία ωστόσο δεν έγινε δεκτή, τουλάχιστον προς το παρόν με αιτιολογία «τη σταθερότητα της χώρας».

Ο Άταλ, ο οποίος επανεξελέγη, θα παραμείνει πρωθυπουργός για αόριστο χρονικό διάστημα, δηλώνοντας πως θα παραμείνει όσο «όσο το απαιτεί το καθήκον», καθώς στις 26 Ιουλίου, αρχίζουν στο Παρίσι οι Ολυμπιακοί Αγώνες .

Σενάριο 3: Ένας συνασπισμός «γερμανικού τύπου».
Η άλλη πιθανότητα είναι αυτή του σχηματισμού ενός «μεγάλου συνασπισμού» μεταξύ διαφορετικών πολιτικών ομάδων, ο οποίος θα συγκέντρωνε την πλειοψηφία στη Συνέλευση πίσω από έναν συναινετικό πρωθυπουργό. Αυτό είναι σύνηθες φαινόμενο σε κοινοβουλευτικές δημοκρατίες όπως η Γερμανία και η Ιταλία. Ωστόσο, αυτή η συναινετική προσέγγιση δεν εφαρμόστηκε ποτέ στη Γαλλία.

Η ιδέα ενός συνασπισμού δεν φαίνεται να έχει μεγάλες πιθανότητες, καθώς μία πιθανή συμμαχία που κυμαίνεται από την αριστερά έως τους κεντρώους του Μακρόν αποκλείεται τακτικά και από τις δύο πλευρές.

Η ιδέα μιας συμμαχίας μεταξύ των κεντρώων και των συντηρητικών των Les Républicains (LR) φαίνεται εξίσου απίθανη.

Σενάριο 4: Κυβέρνηση μειοψηφίας
Θα ήταν ένα στοίχημα. Μια κυβέρνηση μπορεί θεωρητικά να διοριστεί χωρίς τη ρητή υποστήριξη της απόλυτης πλειοψηφίας της Βουλής.

Οι δύο προηγούμενες κυβερνήσεις, υπό τους πρωθυπουργούς Μπορνέ και Ατάλ μεταξύ 2022 και 2024, είχαν μόνο σχετική πλειοψηφία 246 εδρών από τις 577 (43% των εδρών) στη Συνέλευση. Οι κεντρώοι του Μακρόν κατάφεραν να διατηρήσουν τις κυβερνήσεις τους στην εξουσία επειδή η αντιπολίτευση τόσο στα δεξιά, όσο και στα αριστερά δεν μπόρεσαν να ενώσουν τις δυνάμεις τους για να τους ανατρέψουν.

Το NFP θα μπορούσε θεωρητικά να σχηματίσει κυβέρνηση μειοψηφίας, αλλά θα χρειαζόταν τη σιωπηρή υποστήριξη εκλεγμένων εκπροσώπων άλλων πολιτικών κομμάτων. Το προεδρικό στρατόπεδο θα μπορούσε επίσης να σχηματίσει νέα κυβέρνηση, αλλά θα αντιμετωπίσει την ίδια απαίτηση.

Σε κάθε περίπτωση, μια τέτοια κυβέρνηση μειοψηφίας θα ζούσε υπό τη διαρκή απειλή μιας ψήφου δυσπιστίας από τη Βουλή που θα μπορούσε να αναγκάσει τον πρωθυπουργό να παραιτηθεί. Θα δυσκολευόταν να κυβερνήσει και θα ήταν υποχρεωμένη να αναζητήσει πλειοψηφίες κατά περίπτωση για κάθε νομοσχέδιο.

Σενάριο 5: μια «τεχνοκρατική» κυβέρνηση
Εάν η κατάσταση παραμείνει αδιέξοδη, μπορεί να απαιτηθεί ο διορισμός μιας «τεχνοκρατικής» κυβέρνησης. Αυτό θα συνεπαγόταν τον διορισμό μη κομματικών υπουργών –ειδικών και τεχνοκρατών– για τη διαχείριση των καθημερινών εργασιών της κυβέρνησης και την εφαρμογή συναινετικών μεταρρυθμίσεων. Η ρύθμιση, η οποία είναι κάπως ασαφής, δεν έχει δοκιμαστεί ποτέ από την Πέμπτη Δημοκρατία.

Σενάριο 6: Καμία νέα διάλυση
Αφού ο Μακρόν ζήτησε πρόωρες εκλογές στις 9 Ιουνίου, η επιστροφή στις κάλπες για την αποσαφήνιση της πολιτικής κατάστασης αποκλείεται για τον επόμενο χρόνο.

Σύμφωνα με το άρθρο 12 του Συντάγματος, «δεν μπορεί να γίνει νέα διάλυση το επόμενο έτος» από τέτοιες εκλογές.

Η θητεία της νέας Εθνοσυνέλευσης θα συνεχιστεί τουλάχιστον μέχρι το καλοκαίρι του 2025.

Σενάριο 7: Ο Μακρόν παραιτείται
«Εάν δεν υπάρχει πλειοψηφία, η λύση στο αδιέξοδο είναι να παραιτηθεί αυτός (ο Εμανουέλ Μακρόν)», δήλωσε ο Μελανσόν πριν από τον δεύτερο γύρο της ψηφοφορίας. «Είναι φυσιολογικό, αυτός είναι ο υπεύθυνος για το χάος».

Η παραίτηση Μακρόν φαίνεται εξαιρετικά απίθανη. Την επόμενη μέρα που διέλυσε τη Συνέλευση για να προκηρύξει πρόωρες εκλογές είπε ότι θα παραμείνει στην εξουσία «όποιο και αν ήταν το αποτέλεσμα» της ψηφοφορίας.